Độ tan là gì? - Trường Đại Học Y Dược Buôn Ma Thuột

Một phản ứng hóa học xảy ra nếu tồn tại 2 hay nhiều chất phản ứng với nhau. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quá trình phản ứng, một trong số là độ tan của chất phản ứng. Vậy độ tan là gì? Công thức tính độ tan và các điều kiện ảnh hưởng đến độ tan của dung dịch. Hãy cùng thư viện hỏi đáp hóa học tìm hiểu qua bài viết này nha.

Bài viết cùng chuyên mục

Nội dung chính

Định nghĩa độ tan là gì?

Độ tan là lượng chất tan tối đa có thể hòa tan trong một lượng dung môi đã biết ở một nhiệt độ nhất định.
Chất tan là bất kỳ chất nào ở thể rắn hoặc lỏng hoặc khí được hòa tan trong dung môi.
Nếu một chất tan có nồng độ 0,1 g trở lên có thể được hòa tan trong 100ml dung môi thì được cho là chất hòa tan mạnh.
Trong khi nồng độ dưới 0,1 g được hòa tan trong dung môi, nó được cho là hòa tan rất ít.
Như vậy, người ta nói rằng độ tan là một biểu thức định lượng và được biểu thị bằng đơn vị gam / lít (g / L).
Sản phẩm hòa tan là tích số tối đa của nồng độ mol của các ion được tạo ra do sự phân ly của hợp chất.
Ở nhiệt độ nhất định, tích số tan là không đổi. Giá trị của tích số hòa tan càng nhỏ cho thấy độ hòa tan thấp hơn và giá trị của tích độ hòa tan cao hơn cho thấy độ hòa tan lớn hơn.

Công thức tính độ tan của dung dich

Để tính độ nồng độ phần trăm độ tan của một chất trong dung dịch, ta sử dụng công thức sau:

Bạn đang xem bài: Độ tan là gì?

$S = \frac{m_{c t}}{m_{d d}} . 100$

Trong đó:

m_ct: Là khối lượng chất tan tham gia phản ứng.
m_dd: Là khối lượng tất cả các dung dịch tham gia phản ứng.

Các yếu tố ảnh hưởng đến độ tan

Tùy thuộc vào chất tan tham gia phản ứng là chất rắn, chất lỏng hay chất khí mà các yếu tố ảnh hưởng đến độ tan sẽ khác nhau.

1. Độ hòa tan của chất lỏng trong chất lỏng

Nước được biết đến như một dung môi phổ biến vì nó hòa tan hầu hết mọi chất tan, ngoại trừ một số ít chất. Các yếu tố ảnh hưởng đến độ hòa tan của chất lỏng với chất lỏng gồm

a. Nhiệt độ

Bằng cách thay đổi nhiệt độ, chúng ta có thể tăng tính chất hòa tan của chất tan. Các chất rắn hoặc lỏng hòa tan ít có thể được hòa tan hoàn toàn bằng cách tăng nhiệt độ. Nhưng trong trường hợp chất khí, nhiệt độ ảnh hưởng ngược lại đến độ hòa tan, nhiệt độ càng cao thì chất khí càng ít tan.

b. Áp suất

Chất khí chịu ảnh hưởng nhiều hơn chất rắn và chất lỏng bởi áp suất. Khi áp suất riêng phần của chất khí tăng, khả năng hòa tan của nó cũng tăng lên.

c. Liên kết hóa học

Liên kết giữa các phân tử khác nhau giữa mỗi phân tử. Nếu 2 chất lỏng cùng phân cực thì độ hòa tan sẽ nhanh hơn giữa 1 chất lỏng phân cực và 1 chất lỏng không phân cực.

2. Độ hòa tan của chất rắn trong chất lỏng

Độ tan của chất rắn phụ thuộc vào bản chất của chất tan cũng như dung môi.

Các chất tan phân cực mới có xu hướng hòa tan trong dung môi phân cực và các dung môi không phân cực chỉ hòa tan các chất tan không phân cực.

Vì vậy, chất rắn có thể hòa tan được trong chất lỏng hay không phụ thuộc chủ yếu vào dung môi.

a. Nhiệt độ

Ngoài bản chất của chất tan và dung môi, nhiệt độ cũng ảnh hưởng đáng kể đến khả năng hòa tan của chất rắn. Nếu quá trình hòa tan là thu nhiệt thì độ hòa tan sẽ tăng khi nhiệt độ tăng theo Nguyên lý Le Chatelier. Nếu quá trình hòa tan tỏa nhiệt thì độ hòa tan của chất rắn sẽ giảm.

b. Áp suất

Khả năng hòa tan chất rắn hầu như không bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi của áp suất. Điều này là do thực tế là chất rắn và chất lỏng rất khó nén và thực tế không bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi của áp suất.

3. Độ hòa tan của chất khí trong chất lỏng

Độ hòa tan của chất khí trong chất lỏng bị ảnh hưởng rất nhiều bởi nhiệt độ và áp suất cũng như bản chất của chất hòa tan và dung môi.

Độ hòa tan của một chất khí trong chất lỏng tỷ lệ thuận với áp suất riêng phần của chất khí có trên bề mặt chất lỏng hoặc dung dịch.

Có nhiều chất khí dễ tan trong nước, trong khi có những chất khí không tan trong nước ở điều kiện thường. Oxy chỉ hòa tan rất ít trong nước trong khi HCl hoặc amoniac hòa tan dễ dàng trong nước.

a. Nhiệt độ