Lê Minh Khuê thuộc lớp nhà văn trẻ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Khác với các nhà văn khác, Lê Minh Khuê đi tìm vẻ đẹp con người trong cuộc sống và đấu tranh thầm lặng nhưng cũng ko kém phần khốc liệt. Nhà văn trân trọng tất cả những gì con người có. Cô biểu đạt nó vô cùng tinh tế qua giọng văn nhẹ nhõm, thắm thiết, đầy nữ tính. Nhân vật Phương Định trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” trình bày thâm thúy đặc điểm đó. Mời các bạn tham khảo một số bài văn phân tích nhân vật Phương Định nhưng THPT Phạm Hồng Thái đã tổng hợp trong bài viết dưới đây.
Bài văn phân tích nhân vật Phương Định số 1
Thế hệ trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước bước vào thơ ca đã có nhiều chân dung thân thuộc và đáng yêu, đáng cảm phục: Những chiến sĩ lái xe trong “Bài thơ về tiểu đội xe ko kính” của Phạm Tiến Duật, những cô gái mở đường trong “Khoảng trời hố bom” của Lâm Thị Mĩ Dạ,… Và Lê Minh Khuê – một nhà văn thuộc thế hệ những tác giả mở màn sáng tác trong thời kì kháng chiến chống Mĩ – cũng đóng góp một chân dung như thế cho văn học nước nhà: Cô gái Phương Định trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi”. Đó là một nữ chiến sĩ thanh niên xung phong xinh đẹp, trong sáng, giàu tình cảm và dũng cảm, ngoan cường.
Bạn đang xem bài: Top 12 Bài văn phân tích nhân vật Phương Định trong “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê
Là một cô gái thanh niên xung phong có nhiệm vụ cùng đồng chí san lấp những hố bom trên tuyến đường Trường Sơn lửa đạn, ngày đêm đương đầu với đất bụi, khói bom nhưng Phương Định ko hề mất đi vẻ trẻ trung, xinh đẹp của một cô gái mới lớn. Chị là người nhạy cảm và luôn quan tâm tới hình thức của mình. Chị tự thẩm định: “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, tự hào như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các lái xe bảo: Cô có cái nhìn sao nhưng xa xăm”, vẻ đẹp đó của chị đã quyến rũ bao chàng trai “các anh pháo thủ và lái xe hay hỏi thăm tôi”.
Nhưng điều đặc trưng ở Phương Định là ko bị “cái nết đánh chết cái đẹp”; trái lại, chị đã để sự dũng cảm, ngoan cường và vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, giàu tình thương tôn thêm vẻ đẹp cho mình. Phương Định cùng những người bạn của mình sống và đấu tranh trên một cao điểm, giữa một vùng trọng tâm trên tuyến đường Trường Sơn. Chị phải chạy trên cao điểm đánh phá của tàu bay địch. Sau mỗi trận bom, chị cùng đồng chí phải lao ra trọng tâm, đo và ước tính khối lượng đất đá bị bom địch đào xới, đếm những quả bom chưa nổ và dùng những khối thuốc nổ đặt vào cạnh nó để phá. Đó là công việc mạo hiểm với cái chết luôn gần kề tạo sức ép khiến thần kinh vô cùng căng thẳng. Thực hiện công việc đó, Phương Định và đồng chí phải vô cùng tĩnh tâm và họ đã thực sự tĩnh tâm, ung dung một cách lạ thường. Thậm chí, với họ, công việc đó đã trở thành tầm thường: “Có ở đâu như thế này ko: Đất bốc khói, ko khí sững sờ, tàu bay đang ầm ì xa dần. Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp độ, chân chạy nhưng vẫn biết rằng có nhiều quả bom chưa nổ, nhưng nhất mực sẽ nổ…Rồi lúc xong việc, quay lại nhìn đoạn đường một lần nữa, thở phào, chạy về hang”.
Mặc dù đã quen với công việc nguy hiểm này, thậm chí một ngày có thể phải phá tới năm quả bom nhưng mỗi lần vẫn là một thử thách tột độ với thần kinh của Phương Định. Từ quang cảnh và ko khí chứa đầy căng thẳng tới cảm giác là các anh cao xạ ở trên kia cùng đang theo dõi từng động tác cử chỉ của mình để lòng dũng cảm ở cô như được kích thích bởi sự tự trọng: ”Tôi tới gần quả bom… tử tế nhưng bước tới”. Ở bên quả bom, kề sát với cái chết im lìm và bất thần, từng cảm giác của con người như cũng trở thành sắc nhọn hơn: “Thỉnh thoảng lưỡi xẻng… tín hiệu chẳng lành”. Sống giữa nơi sự sống và cái chết tranh giành nhau từng li một như thế nhưng Phương Định ko để tâm hồn mình mòn đi. Chị rất giàu tình cảm với đồng chí, đồng chí, quê hương và vô cùng sáng sủa yêu đời.
Giống như hai người đồng chí trong tổ trinh sát, Phương Định yêu quý những người đồng chí trong tổ và cả đơn vị của mình. Đặc thù, cô yêu quý và cảm phục tất cả những người chiến sĩ nhưng hằng đêm cô gặp trên trọng tâm của những tuyến đường vào mặt trận. Phương Định đã lo lắng, thấp thỏm lúc đồng chí lên cao điểm chưa về. Chị mến thương và gắn bó với bạn hữu nên có những nhận xét tốt đẹp đầy thiện cảm về Nho, phát xuất hiện vẻ đẹp dễ thương “nhẹ, mát như một que kem trắng” của bạn. Chị còn hiểu và đồng cảm thâm thúy với những thị hiếu và tâm trạng của chị Thao. Phương Định cũng là người con gái có một thời học trò hồn nhiên, vô tư bên người mẹ thân yêu trong một căn buồng nhỏ nằm trên một đường phố yên tĩnh hồi ở Hà Nội còn yên bình trước chiến tranh. Những kỉ niệm đó luôn sống lại trong cô giữa chiến trường dữ dội. Nó là niềm khát khao làm dịu mát tâm hồn trong hoàn cảnh căng thẳng, khốc liệt của chiến trường.
Vào chiến trường đã ba năm, làm quen với những thử thách nguy hiểm, giáp mặt hàng ngày với cái chết nhưng ở Phương Định ko mất đi sự hồn nhiên trong sáng và cả những ước mơ về tương lai: “Tôi thích nhiều bài hát, dân ca quan họ dịu dàng, dân ca Ý trữ tình giàu có”. “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê đã mô tả chân thực và sinh động tâm lí nhân vật. Tác phẩm được kể từ thứ bậc nhất tạo thuận tiện để tác giả mô tả toàn cầu nội tâm qua việc để nhân vật tự sự về mình. Phương Định là cô thanh niên xung phong trên tuyến đường huyết mạch Trường Sơn những ngày kháng chiến chống Mĩ. Qua nhân vật này, chúng ta hiểu hơn thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm tháng hào hùng đó.
Bước chân lên đường đánh Mĩ, những chàng trai, cô gái thanh niên xung phong tuổi đời còn rất trẻ, có những người vừa rời ghế nhà trường. Tâm hồn các anh, các chị trong trẻo, đầy ước mơ, khát khao và đặc trưng là giàu lí tưởng. Chính những kỉ niệm êm đẹp về gia đình như kỉ niệm về người mẹ trên căn gác nhỏ của Phương Định hay những những kỉ niệm về bạn hữu, mái trường,… là hành trang để các anh, các chị mang vào trận chiến. Sống giữa nơi đầu tên mũi đạn họ đấu tranh và hoàn thành nhiệm vụ một cách ngoan cường, dũng cảm. Ai bảo ko có những phút giây yếu lòng, lo lắng? Ai bảo tâm hồn họ là thép là đá? Không. Con tim họ cũng biết run lên lúc tiếng súng phát nổ. Thần kinh họ cũng căng ra lúc quan sát trái bom… Nhưng điều đáng quý và điều làm nên sự khác lạ ở họ là các anh các chị đã giữ được tâm hồn trong trẻo, giàu mến thương đối với gia đình, đồng chí, tổ quốc. Và rồi, chính những tình cảm cao đẹp đó đã trở thành động lực để họ thắng lợi những phút giây nguy hiểm, nao núng. Các anh các chị thực sự là “… những con người Việt Nam đẹp nhất / Biết căm thù và cũng biết mến thương” như thi sĩ Tố Hữu từng ca tụng. Không tiếc tuổi thanh xuân, họ hiến dâng trọn vẹn cho Tố quốc những gì quý giá nhất:
“Xẻ dọc Trường Sơn đi đánh Mĩ
Nhưng mà lòng phơi phới dậy tương lai”.
Đọc “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê, người đọc thấy khâm phục và yêu quý Phương Định trước hết bởi những nét tính cách đáng quý của cô. Nhưng ko chỉ vậy, qua nhân vật này chúng ta còn cảm thu được hình ảnh, tâm hồn thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm kháng chiến chống Mĩ hào hùng gian lao. Và đây cũng là thành công quan trọng nhất của tác phẩm giàu chất nhân văn này.
Bài văn phân tích nhân vật Phương Định số 2
Viết về người lính và chiến tranh là nguồn cảm hứng của rất nhiều thi sĩ, nhà văn. Với Phạm Tiến Duật, ta được tới với sự trẻ trung, ngang tàng của các chiến sĩ Trường Sơn qua “Bài thơ về tiểu đội xe ko kính”. Gặp “Khoảng trời hố bom” của Lâm Thị Mỹ Dạ, ta lại bắt gặp những cô gái mở đường ko tiếc thân mình “đánh lạc hướng thù hứng lấy luồng bom”. Và tới với “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê ta lại ko khỏi thán phục trước ý thức dũng cảm, tình đồng chí nồng ấm, tâm hồn sáng sủa trong sáng của ba nữ thanh niên xung phong nhưng để lại ấn tượng thâm thúy nhất trong em là Phương Định.
Phương Định cùng Nho và Thao – những cô gái thanh niên xung phong sống trên cao điểm mênh mông khói bụi Trường Sơn và bom đạn hủy diệt của quân thù. Công việc của chị và đồng chí trong tổ chinh sát mặt đường là “đo khối lượng đất đá lấp hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom” để bảo vệ tuyến đường cho những đoàn xe băng về phía trước, góp phần vào sự nghiệp giải phóng miền Nam thống nhất tổ quốc. Công việc của chị thật vinh quang nhưng cũng đầy hi sinh gian nan. Song chính hoàn cảnh gian lao nguy hiểm đó đã làm cho chúng ta cảm thu được những phẩm chất đáng quý của chị.
Cảm nhận trước hết về nhân vật Phương Định là vẻ đẹp của ý thức dũng cảm, thái độ tĩnh tâm vượt lên mọi nguy hiểm. Hằng ngày, chị thường xuyên phải chạy trên cao điểm bị bom đạn cày nát nhưng còn ẩn dấu những quả bom chưa nổ. Điều đó cũng có nghĩa chị luôn phải đương đầu với thần chết. Mỗi ngày, chị phải phá từ 3 – 5 lần bom, nguy hiểm là vậy nhưng chị vẫn mặc nhiên thậm chí còn thấy thú vị dù trên mình còn có vết thương chưa lành mồm. Cứ mỗi lần phá bom, đất rắn, tiếng xẻng va chạm vào vỏ quả bom nghe sắc lạnh tới ghê người. Ngay cả lúc đó, chị vừa trách vừa nhắc nhở mình “phải nhanh hơn chút nữa”, nếu ko vỏ quả bom nóng lên hoặc nóng từ bên trong quả bom hay nóng do mặt trời lúc đó sẽ rất nguy hiểm”. Xác định được tính chất nguy hiểm, song với ý thức dũng cảm cùng tình yêu Tổ quốc, chị đã vượt qua tất cả. Thao tác, tư thế, thái độ tĩnh tâm lúc phá bom là vẻ đẹp đáng quý ở Phương Định nói riêng và những cô gái trẻ nói chung.
Có những lúc, chị cũng nghĩ tới cái chết nhưng cái chết này mờ nhạt. Còn ý nghĩa cháy bỏng là “Liệu mìn có nổ, bom có nổ ko? Làm thế nào để châm mìn lần thứ hai?” Mục tiêu hoàn thành nhiệm vụ luôn được chị đặt lên trên hết.
Trong chị luôn túc trực tình đồng chí, đồng chí nồng ấm. Tấm lòng vị tha của chị luôn quan tâm tới đồng chí. Khi chị Nho và Thao ở trên cao điểm, phải ở nhà trực máy nhưng trong lòng Phương Định luôn lo lắng, thấp thỏm, đứng ngồi ko yên. Chị lo lắng tới mức chạy ra chạy vào lắng tai cả tiếng súng hỗ trợ của các anh quân nhân pháo binh. Sự lo lắng đó khiến chị cáu với cả đội trưởng “trinh sát chưa về”. Điều đó trình bày lòng quan tâm, lo lắng của chị với đồng chí thật thâm thúy. Chị luôn trìu mến, mến thương bạn hữu, chẳng thế nhưng chị đã nhận xét về người đồng chí trẻ tuổi Nho, chị phát xuất hiện vẻ dễ thương của Nho “nhẹ, mát lạnh như một que kem trắng”.
Chị còn hiểu rất rõ thị hiếu của bạn, của đồng chí. Chị Thao thích ghi bài hát mặc dù chị hát toàn sai nhạc, chị ghi tới ba cuốn sổ dày bài hát, chị Thao còn thích tỉa đôi lông mày nhỏ như que tăm, chị hiểu được sự kiên quyết, táo tợn nhưng rất đáng gờm trong công việc của chị Thao. Tuy vậy chị Thao rất sợ máu và vắt. Chị hiểu được ở Nho thích thêu thùa, trên ngực áo của Nho luôn có một bông hoa. Chị còn hiểu được tâm trạng của đồng chí như lúc Nho bị thương, chị Thao thì cuống quýt lên còn Nho lại tĩnh tâm, gan góc. Phương Định băng bó, tiêm thuốc và pha sữa cho Nho. Tình cảm đồng chí, đồng chí là ngọn lửa sưởi ấm lòng, là niềm tin, là động lực, là nguồn động viên khích lệ các chị thêm vững lòng trên mặt trận đầy nguy nan này. Ngược lại, chị Phương Định cũng rất cần sự động viên, động viên của đồng chí. Chị cảm thấy ấm lòng và tự tin hơn lúc cảm thấy ánh mắt dõi theo, khích kệ của các anh chiến sĩ pháo binh. Chị được rất nhiều chiến sĩ cảm mến. Điều đó càng làm tình đồng chí, đồng chí trong chị thêm sâu đậm biết bao!
Nét nổi trội và cũng là điểm quyến rũ nhất của Phương Định với người đọc chúng ta là tâm hồn trong sáng, giàu mộng mơ, là sự hồn nhiên như trẻ thơ của chị. Chị là cô gái Hà Nội vào chiến trường khói lửa, chị vẫn hay nhớ nhà, nhớ những kỉ niệm tuổi thơ. Chị hay hát, hay cười một mình, ngắm mình trong gương. Chị tự thẩm định mình là “một cô gái khá”. Chị có cái điệu đà của người Hà Nội nhưng là cái điệu thật đáng yêu vì nó hồn nhiên và vô cùng chân thực.
Qua nhân vật Phương Định, ta càng hiểu thêm về những vẻ đẹp đáng quý của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn nói riêng và thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm tháng hào hùng đó. Âm vang của những câu hát sau sẽ luôn vang vọng trong con người Việt Nam với lòng tự hào đầy trân trọng: “Cô gái mở đường ra đi cứu nước. Tiếng hát người nào vang vọng núi rừng…..”
Bài văn phân tích nhân vật Phương Định số 3
Trong lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ diễn ra tàn khốc nhất, ko chỉ các chàng trai nhưng các cô gái thanh niên cũng xung phong ra chiến trường, tham gia vào trận chiến tranh để giành lại độc lập cho dân tộc. Đó cũng chính là đề tài gợi nguồn cảm hứng cho các nhà văn, thi sĩ lúc bấy giờ. Với khả năng thông minh và xây dựng hình tượng sống động cùng với những tháng ngày lăn lộn nơi chiến trường, Lê Minh Khuê đã khắc họa thành công hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn với những vẻ đẹp kì diệu của tâm hồn, lòng dũng cảm và tình đồng chí thân yêu qua truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi”. Tiêu biểu là nhân vật Phương Định – nhân vật chính của truyện.
Lê Minh Khuê là một cây bút nữ chuyên viết truyện ngắn. Trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc, ngòi bút của bà trong chiến tranh luôn hướng về cuộc sống đấu tranh của tuổi xanh trên tuyến đường Trường Sơn. Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” là một trong những tác phẩm tiêu biểu của bà viết về đề tài này. Tác phẩm được bà sáng tác vào năm 1971, lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc diễn ra hết sức tàn khốc. Truyện là một bức tranh sinh động về cuộc kháng chiến với những ngôi sao nhưng ánh sáng của nó chiếu rọi trong lòng ta – ánh sáng của chủ nghĩa người hùng cách mệnh. Đó là những cô trinh sát mặt đường giữa bụi mù Trường Sơn.
Truyện xoay quanh nhân vật chính là Phương Định – một cô gái thanh niên xung phong sống cùng đồng chí, Thao, Nho, trên cao điểm, giữa một vùng trọng tâm ở tuyến đường Trường Sơn. Công việc của họ tuy vất vả và nguy hiểm nhưng các cô vẫn có những khoảnh khắc hồn nhiên, thơ mộng của tuổi xanh. Trong một lần phá bom, Nho bị thương, Phương Định và Thao đã chăm sóc rất tận tình. Cũng là lúc có một trận mưa đá ào xuống, Phương Định được sống lại với thú vui trẻ thơ và cô lại nhớ về thành thị và gia đình.
Phương Định có hoàn cảnh sống và đấu tranh rất khó khăn, gian nan. Họ sống trên một cao điểm, trọng tâm ở tuyến đường Trường Sơn giữa mênh mông khói bụi và bom đạn hủy diệt của quân thù. Công việc của họ là “đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Các cô phải đối diện với thần chết từng phút, từng giờ, “thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhip điệu chân chạy nhưng vẫn biết rằng khắp xung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Trong “lúc đơn vị thường ra đường vào lúc mặt trời lặn và làm việc có lúc suốt đêm” thì các cô, tổ trinh sát mặt đường, phải chạy trên cao điểm cả ban ngày, dưới cái nóng trên 30 độ. Từ cao điểm trở về, mặt các cô người nào cũng “hai con mắt nhấp nhánh”, “cười thì hàm răng lóa lên khuôn mặt nhem nhuốc”. Nhiệm vụ của họ thật quan trọng nhưng cũng đầy gian nan, hi sinh, trình bày phần nào hiện thực trận chiến đầy khắc nghiệt. Và cũng từ đó, ta thấy sáng ngời lên ý thức yêu nước, đầy quả cảm của các cô gái thanh niên xung phong
Phương Định là một cô gái Hà Nội vào chiến trường. Ấn tượng trước hết về cô là vẻ vẻ ngoài đáng yêu, trẻ trung, xinh xẻo và đầy sức sống. Cô có “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, tự hào như đài hoa lòa kèn”. Đặc thù, cô có đôi mắt với ánh nhìn sao nhưng xa xăm. Chẳng phải tình cờ nhưng các anh pháo thủ và lái xe lại hay hỏi thăm cô, hay “viết những thư dài gửi đường dây”, “mặc dù có thể chào nhau hằng ngày”. Phương Định cảm thu được điều đó, cô cảm thấy vui và tự hào nhưng chưa dành tình cảm cho một người nào. Cô chỉ thích ngắm mình trong gương và làm điệu hoặc có vẻ kiêu kì một cách đáng yêu lúc thấy các đồng chí của mình xúc tiếp với một anh quân nhân nói giỏi nào đó.
Phương Định vừa bước qua tuổi học trò hồn nhiên, vô tư lự. Cô mang theo vào chiến trường Trường Sơn đầy tàn khốc cả những nét đáng yêu của một cô gái tuổi mới lớn, mang theo cả một tâm hồn mộng mơ, rất hồn nhiên, yêu đời. Cô mê hát. Sống trong hoàn cảnh tàn khốc của bom đạn trên chiến trường Trường Sơn, lúc nào cũng kế cận với cái chết, cô vẫn ko bỏ đi thị hiếu của mình. “Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời nhưng hát. Lời tôi bịa lộn xộn nhưng ngớ ngẩn tới tôi cũng phải ngạc nhiên, thỉnh thoảng bò ra nhưng cười một mình” Tuy vậy, chị Thao vẫn say mê chép những lời bài hát nhưng Định bịa ra. Cô thích rất nhiều bài, “thích Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô. Thích ngồi bó gối mơ mòng: “Về đây lúc mái tóc còn xanh xanh.. Đó là dân ca Ý trữ tình giàu có”. Cô hát trong những khoảnh khắc “yên lặng” lúc tàu bay trinh sát rè rè trên đầu, lúc cơn bão lửa sắp chụp xuống cao điểm. Cô hát để động viên đồng chí và cũng là để động viên chính bản thân mình, để gửi vào trong tiếng hát nỗi khát khao của tuổi xanh, của người chiến sĩ, mong được trở về quê hương dấu yêu, được gặp lại sức yêu sau bao nhiêu nhớ nhung, kì vọng.
Phương Định sống với những kỉ niệm của tuổi thiếu nữ vô tư giữa gia đình và thành thị Hà Nội thân yêu. Gặp một trận mưa đá, ở cô ngay lập tức toát lên một thú vui con trẻ, thú vui đó nở tung ra, say sưa, tràn đầy. Cô nhặt những hạt mưa đá để rồi bâng khuâng ngờ ngạc lúc thấy nó tan biến bất thần, cũng nhanh như lúc nó ập tới. “Tôi bỗng thờ thẫn, tiếc ko nói nổi…Tôi nhớ một cái gì đấy, hình như mẹ tôi, cái cửa sổ hoặc những ngôi sao to trên bầu trời thành thị” Tất cả mọi kỉ niệm đẹp nhất ở thành thị Hà Nội, về mẹ, về tuổi thiếu nữ trong sáng, vô tư như ùa về, xoáy mạnh trong lòng cô gái. Chính những kỉ niệm đó đã làm dịu mát tâm hồn cô trong hoàn cảnh khốc liệt của chiến tranh.
Cũng như bao cô gái thanh niên xung phong khác, ở Phương Định nổi trội lên ý thức dũng cảm, thái độ tĩnh tâm vượt lên mọi nguy hiểm. Điều đó được trình bày cụ thể qua một lần phá bom trên cao điểm ở Trường Sơn. Sau những đợt thả bom của giặc, Định cùng đồng chí chạy lên cao điểm để làm nhiệm vụ, nơi vẫn còn có những quả bom chưa nổ. Không gian lúc đó vắng lặng tới phát sợ. Nhưng cô ko hề sợ hãi. Cô có cảm giác như các chiến sĩ đang dõi theo mình, vì vậy nhưng cô cảm thấy an tâm hơn. Cô quyết định ko đi khom, bởi một lý do rất đơn giản “Các anh đó ko thích cái kiểu đi khom lúc có thể cứ đường hoàng nhưng bước tới.” Cảm giác đó vừa trình bày lòng tự trọng, vừa là ý chí mạnh mẽ giúp cô dũng cảm vượt qua mọi nguy hiểm.
Phương Định “dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom”. Quả bom nằm lạnh lùng. Lưỡi xẻng thỉnh thoảng lại chạm vào quả bom, một tiếng động sắc tới gai người vang lên, cứa vào da thịt cô. “Tôi rùng mình và bỗng thấy vì sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí. Vỏ quả bom nóng. Một tín hiệu chẳng lành” Cách mô tả của tác giả thật tài tình, làm cho người đọc cũng có thể cảm thu được âm thanh của hai vật bằng sắt chạm vào nhau rồi lại cảm thấy rùng mình như Định, càng thấy rõ hơn sự tĩnh tâm, gan góc của cô.
Những lúc đương đầu với quả bom sắt lạnh lùng, cô cũng có nghĩ tới cái chết. “Nhưng một cái chết rất mờ nhạt, ko cụ thể”. Đó chỉ là một ý tưởng thoáng qua. Còn điều nhưng cô quan tâm lúc này là “liệu mìn có nổ ko, bom có nổ ko? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai?” Trong suy nghĩ của Định, cô luôn phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ thật tốt dù có phải hi sinh. Xúc cảm, suy nghĩ sống động đó của cô đã truyền sang người đọc nhiều đồng cảm, yêu quý, trân trọng và kính phục. Chính nhờ sự gan góc, dũng cảm và ý thức trách nhiệm cao đã giúp Định thực hiện tốt công việc của mình. Một cô gái như vô vàn cô gái khác trên tuyến đường Trường Sơn, đang hàng giờ dệt nên những kì tích cho Tổ quốc thân yêu: Những tuyến đường phẳng phiu để các chuyến xe vượt Trường Sơn tiến vào Nam.
Công việc “chọc giận thần chết” đã trở thành thân thuộc với cô, là công việc hàng ngày, nhưng nó ko làm cho tâm hồn cô trở thành chai lì, khô giòn. Ở Định, ta còn thấy túc trực một tình cảm đồng chí, đồng chí nồng ấm. Cô luôn mến thương trìu mến và quan tâm tới đồng chí. Cô lo lắng cho chị Thao lên cao điểm chưa về tới nỗi “nói như gắt vào máy” lúc đại đội trưởng hỏi tình hình. Cô vỗ về và chăm sóc cho Nho tận tình như một cô y tá lúc Nho bị thương lúc phá bom: “moi đất, bế Nho đặt lên đùi mình”, “rửa cho Nho bằng nước đun sôi trên bếp than”, “tiêm cho Nho” rồi “pha sữa trong cái ca sắt”. Sự chăm sóc tận tình của Định đã giúp Nho khỏe lại nhanh chóng. Ba cô gái thanh niên xung phong tuy với tính cách không giống nhau nhưng họ mến thương nhau và đối xử với nhau như chị em ruột thịt. Cô còn dành tình cảm trân trọng, yêu quý của mình cho những người chiến sĩ đang trực tiếp cầm súng đấu tranh trên chiến trường. Trong suy nghĩ của cô, “những người đẹp nhất, thông minh, dũng cảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ.” Tình đồng chí, đồng chí của Phương Định thật thiêng liêng, cao cả và đáng quý. Chính điều đó đã tiếp thêm sức mạnh cho cô để cô làm tốt nhiệm vụ của mình. Có được trang viết này cũng một phần xuất phát từ tâm hồn giàu tình cảm của cây bút Lê Minh Khuê.
Thành công nhất trong truyện là nghệ thuật mô tả tâm lý nhân vật. Truyện được mô tả theo thứ bậc nhất, cũng là nhân vật chính, tạo điều kiện để tác giả tập trung mô tả toàn cầu nội tâm của nhân vật chính, làm cho câu chuyện diễn tả một cách sống động, tự nhiên xúc cảm, tâm trạng của những người chiến sĩ. Nhan đề truyện xuất phát từ ánh nhìn của Phương Định, những ngôi sao xa xăm trên bầu trời gợi nhiều xúc cảm. Tuy nhiên, vẻ đep tâm hồn của ba cô gái thật nhấp nhánh, lãng mạn giữa hiện thực khắc nghiệt như những ngôi sao xa xôi, nhấp nhánh trên bầu trời cao rộng.
Trường Sơn là nơi thử thách ý chí, khí phách con người Việt Nam. Chính những con người như Phương Định, Thao, Nho đã xướng nên bài ca tuyệt đẹp của “những bông hoa trên tuyến lửa” người hùng. Giữa sự tàn khốc của chiến tranh, vẻ đẹp của họ vẫn tỏa sáng. Sức trẻ, lòng yêu nước, khát vọng hòa bình đã tạo nên sức mạnh cho cuộc kháng chiến gian nan nhưng người hùng. Họ vốn chỉ là những con người rất đỗi tầm thường nhưng đã góp phần tạo nên những kì tích người hùng cho dân tộc:
“Em là người thanh niên xung phong
Không có súng chỉ có đôi vai tải đạn
Giữa tầm đạn thù tấm lòng dũng cảm
Em vượt đường dài tiếp thêm lửa chiến công”
Tóm lại, truyện “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê đã làm sống lại trong mọi người hình ảnh tuyệt đẹp của những cô gái thanh niên xung phong thời kháng chiến chống Mỹ với tâm hồn trong sáng, mộng mơ, ý thức dũng cảm, cuộc sống đấu tranh đầy gian nan, hy sinh nhưng rất hồn nhiên, sáng sủa. Phương Định, tuy chỉ là một ngôi sao nhỏ nhỏ, nhưng sẽ luôn tỏa sáng, sáng nhấp nhánh trên bầu trời Việt Nam. Các cô mãi là những hình ảnh đẹp, tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến.
Bài văn phân tích nhân vật Phương Định số 4
Truyện Những ngôi sao xa xôi kể về một tổ thanh niên xung phong nhận nhiệm vụ trinh sát mặt đường tại một trọng tâm trên tuyến đường Trường Sơn. Tổ trinh sát gồm ba cô gái là Định, Nho và Thao. Họ phải đương đầu với thần chết trong những lần phá bom, thậm chí mấy lần trong một ngày. Cuộc sống giữa chiến trường dù khắc nghiệt và nguy hiểm nhưng họ vẫn có được thú vui hồn nhiên của tuổi xanh, những khoảnh khắc thanh thản và thơ mộng.
Cả ba cô gái mến thương và gắn bó với nhau như chị em. Phần cuối truyện, tác giả tập trung mô tả hành động và tâm trạng của các nhân vật, chủ yếu là Phương Định. Trong một lần phá bom, cô bị thương, cô được sự săn sóc chu đáo của hai đồng chí. Những ngôi sao xa xôi là một trong số những tác phẩm đầu tay của Lê Minh Khuê, viết vào năm 1971, lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra tàn khốc.
Truyện cho thấy tâm hồn trong sáng, lòng dũng cảm, sự hồn nhiên và cuộc sống chiến đậu nhiều gian nan, hi sinh nhưng vẫn sáng sủa của các nhân vật nữ thanh niên xung phong. Đặc thù, nhân vật Phương Định được tác giả mô tả chân thực, sinh động bằng nhiều thủ pháp nghệ thuật lạ mắt. Vào chiến trường được ba năm, đã quen với những thử thách và nguy hiểm, giáp mặt hàng ngày với cái chết, nhưng Phương Định vẫn ko đánh mất sự hồn nhiên, trong sáng và những ước mơ về tương lai. Nét phong cách ở nhân vật được trình bày khá rõ là sự nhạy cảm, hay mộng mơ và thị hiếu ưa ca hát.
Cũng giống như hai người bạn trong tổ trinh sát, Phương Định yêu quý các đồng chí trong tổ và cả đơn vị mình. Hơn nữa cô cũng mến yêu và cảm phục những người chiến sĩ nhưng cô gặp hàng đêm trên trọng tâm tuyến đường vào mặt trận. Trong phần đầu truyện, Phương Định hiện lên là một cô gái nhạy cảm và quan tâm tới hình thức của mình. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, tự hào như đài hoa kèn. Còn đôi mắt thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao nhưng xa xăm!”. Phương Định biết mình được nhiều người, nhất là các anh lính quan tâm và có thiện cảm. Điều đó làm cô thấy vui và tự hào, nhưng chưa dành riêng tình cảm cho một người nào. Nhạy cảm, nhưng cô lại ko hay biểu lộ tình cảm của mình, luôn tỏ ra kín đáo trước đám đông, tưởng như là kiêu kì.
Ở đoạn hồi ức của nhân vật về tuổi học trò, tác giả làm nổi rõ nét tính cách hồn nhiên, vô tư, một tẹo tinh nghịch và mộng mơ của một thiếu nữ. Chẳng hạn, chỉ một trận mưa đá vụt qua cũng đánh thức ở nhân vật này rất nhiều kỉ niệm và nỗi nhớ về thành thị quê hương, gia đình và tuổi thơ yên bình của mình. Tâm lí nhân vật Phương Định trong một lần phá bom được mô tả rất cụ thể, tinh tế tới từng cảm giác, ý tưởng, dù chỉ thoáng qua trong giây lát. Mặc dù rất quen công việc nguy hiểm này, nhưng mỗi lần vẫn là một thử thách đối với thần kinh. Ở bên quả bom, kề sát với cái chết im lìm và bất thần, từng cảm giác của con người như cũng trở thành sắc nhọn hơn. Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc tới gai người, cứa vào da thịt tôi. Tồi rùng mình và bỗng thấy vì sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí vỏ quả bom nóng. Một tín hiệu chẳng lành. Tiếp đó là cảm giác căng thẳng kì vọng tiếng nổ của quả bom.
Tóm lại, ngòi bút của Lê Minh Khuê đã mô tả sinh động, chân tình thực lí nhân vật, làm trình bày một toàn cầu nội tâm phong phú. Cách nhìn và trình bày con người thiên về cái đẹp, sự trong sáng, cao thượng. Viết về cuộc sống và đấu tranh của những cô gái thanh niên xung phong trên một cao điểm ở tuyến Trường Sơn trong những năm chiến tranh chống Mĩ cứu nước, Những ngôi sao xa xôi đã làm nổi trội tâm hồn trong sáng, giàu mộng mơ, ý thức dũng cảm, cuộc sống đấu tranh đầy gian nan, hi sinh nhưng rất hồn nhiên, sáng sủa của họ. Đó chính là hình ảnh đẹp, tiêu biểu về thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.
Bài văn phân tích nhân vật Phương Định số 5
Đeo sách bên mình núi nhỏ núi to
Em là cô thông tin hay là cô y tá
Dốc cao quá anh chỉ lo em ngã
Em cười dài khiến dốc bớt chông chênh”
Đúng vây, lần trước hết đội quân tóc dài được xuất hiện trong kháng chiến và đi vào thơ ca rất đẹp nhưng cao quý. Đó là những con người có tâm hồn trong sáng, giàu mộng mơ, ý thức dũng cảm sáng sủa trong đấu tranh. Nhưng mà có nhẽ lúc nói tới họ ta ko thể nào quên được cây bút truyện ngắn Lê Minh Khuê. Nhà văn chuyên viết về tuổi xanh trên tuyến đường Trường Sơn và công cuộc đổi mới sau này. Trong đó tiêu biểu nhất là bài “Những ngôi sao xa xôi”, và để lại nhiều ấn tượng trong lòng người đọc đó là nhân vật Phương Định. Phương Định là một trong ba thành viên của tổ “trinh sát mặt đường” cùng thực hiện một nhiệm vụ quan trọng đảm bảo hiểu rõ mạch đường máu giao thông:
“Chuyện kể rằng em cô gái mở đường
Để cứu tuyến đường đêm đó khỏi bị thương
Cho đoàn xe kịp giờ ra trận
Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa
Đánh lạc hướng thù hứng lấy làn bom”
Phương Định là cô gái Hà Nội nhạy cảm, hồn nhiên và thích mộng mơ, cô thường sống với những kỉ niệm nơi thành thị quê hương mình. Phương Định từng có những tháng ngày học trò hồn nhiên đẹp và đáng yêu, cô sống vô tư với mẹ. Phương Định có một căn phòng nhỏ gác hai ở một ngõ nhỏ yên tĩnh và yên bình tại Hà Nội. Và giờ đây trong những tháng ngày căng thẳng ở chiến trường cuộc sống đó đã trở thành kỉ niệm của cô. Những kỉ niệm đó vừa trình bày khát vọng cuộc sống nơi quê hương vừa là liều thuốc động viên ý thức Phương Định nơi tuyến lửa khốc liệt. Sống nơi chiến trường đã ba năm, luôn kề bên cái chết nhưng cô vẫn trình bày sự hồn nhiên thơ mộng. Ở chiến trường Phương Định nổi trội giữa các cô gái với “hai bím tóc dày tương đối mềm, một cái cổ cao tự hào như đài hoa loa kèn”. Đôi mắt của Phương Định được các anh lái xe bảo “cô có cái nhìn sao nhưng xa xăm”. Đúng là một cô gái đẹp đã làm bao chàng trai đắm say say mê. Có nhiều pháo thủ và lái xe “hỏi thăm” và viết “những bức thư dài gửi đường dây” cho Phương Định. Cô có vẻ kiêu kì là “điệu” lúc xúc tiếp với một anh quân nhân nói giỏi nào đấy, nhưng trong suy nghĩ của cô thì “những người đẹp nhất, thông minh dũng cảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ”. Cô biết mình được nhiều người, nhất là các anh lính trẻ chú ý và có thiện cảm, nhưng cô ko biểu lộ tình cảm của mình và tỏ ra rất kín đáo vì vậy nhưng trông cô đáng yêu và duyên dáng hơn.
Phương Định là cô gái rất hồn nhiên yêu đời giàu phong cách, và đặc trưng rất thích hát. Hồi ở nhà cô hát say mê có lúc cô hát ồn ã làm ông thầy thuốc láng giềng mất ngủ…Và rồi cô mang cả lòng yêu quý ca hát vào chiến trường Trường Sơn tàn khốc. Định thích hát “ những bài hành khúc quân nhân, những điệu dân ca quan họ mềm mại dịu dàng, thích ca chiu sa của Hồng quân Liên Xô, thích dân ca Ý trữ tình giàu có” Phương Định còn bịa ra cả những lời hát, thế nhưng chị Thao vẫn “ say mê” chép vào sổ tay. Phương Định hát trong vòng khắc “ yên lặng” lúc tàu bay trinh sát “ rè rè” cơn bão lửa sắp ụp xuống cao điểm Định hát để động viên chị Thao, động viên mình và Nho. Hát lúc lúc “ tàu bay rít bom nổ, nổ trên cao điểm, cách cái hàng này khoảng 300m”. Hát trong ko khí ngột ngạt “ khói lên và cửa hang bị che lấp”. Đúng là “tiếng hát át tiếng bom” của cô gái trong tổ trinh sát mặt đường, của những con người “ khát khao làm nên những sự tích người hùng”. Tiếng hát đã át đi những cái gì dữ dội của bom đạn khốc liệt nơi chiến trường để nhường chỗ cho một cái gì đó yên ả, thơ mộng và lãng mạn hơn. Qua đó ta thấy được Phương Định xuất hiện trước mắt ta là một cô gái trẻ trung thông minh tinh nghịch nhiều mộng mơ. Thật đáng yêu.
Không chỉ hồn nhiên yêu đời nhưng Phương Định còn có một tâm hồn rất nhạy cảm. Chỉ qua cơn mưa đá vụt qua ở cuối truyện đã làm những kỉ niệm về thành thị quê hương, về gia đình, tuổi thơ…mở tung trong cô. Nhưng tâm lý của Phương Định trình bày rõ nhất tinh tế nhất lúc cô phá bom “tôi một quả bom trên đồi Nho hai quả dưới lòng phố, chị Thao một quả dưới chân hầm barie cũ”. Trước quang cảnh, cảnh vật bị hủy diệt: cây cối xơ xác đất nóng khói đen vật vờ từng cụm trong ko trung Phương Định đã dũng cảm và tĩnh tâm tới gần quả bom “tử tế nhưng bước tới” “tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom. Đất rắn. Những hòn sỏi theo tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc tới gai người cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy vì sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí. Vỏ quả bom nóng. Một tín hiệu chẳng lành. Hoặc là nóng từ bên trong quả bom. Hoặc là mặt trời nung nóng”. Hai mươi phút đã trôi qua, lúc tiếng còi của chị Thao nổi lên là lúc “tôi cẩn thận bỏ gói thuốc mìn xuống cái lỗ đã đào châm ngòi dây mìn cài, cong, mềm. Tôi khỏa đất rồi lại chỗ ẩn náu của mình”. Tiếng còi lần thứ hai của chị Thao nổ lên cũng là lúc quả bom nổ.
Thế là đã xong bốn quả bom đã nổ. Chị Thao vấp ngã, vết sẹo bóng lên, mảnh dù bay trên lưng, chị cười “ răng trắng đôi mắt mở to”. Nhưng công việc phá bom lần này Nho đã bị thương vì hầm sập. Phương Định moi đất bế Nho lên máu túa ra ngấm vào đất, chị Thao nghẹn ngào. Phương Định rửa vết thương cho Nho, tiêm thuốc pha sữa cho Nho. Dù Nho bị thương nhưng cô đã được đồng chí của mình chăm sóc lo lắng và chữa trị vết thương. Từ đó, ta thấy được trong công việc phá bom Định rất tĩnh tâm dũng cảm hăng say, ko hề sợ nguy hiểm. Và đặc trưng trong cô luôn chứa một tình mến thương ấm áp dành cho đồng chí của mình.
Phá bom là công việc rất nguy hiểm nhưng ta thấy được Phương Định, Thao, Nho rất dũng cảm trong khói lửa, bom đạn nhưng vẫn ngời sáng như những ngôi sao. Chiến công thầm lặng của họ bất tử với năm tháng và lòng người. Tổ quốc và nhân dân sẽ ko bao giờ quên những nữ người hùng Đồng Lộc, những nữ người hùng trên tuyến đường chiến lược Trường Sơn. Như vậy, Phương Định cô gái Hà Nội xinh đẹp, dũng cảm trong lửa đạn giàu tình mến thương đồng chí cũng thích làm duyên như cô thôn nữ ngày xưa soi mình xuống giếng làng vừa mỉm cười vừa vuốt tóc. Phương Định tiêu biểu cho thế hệ trẻ tràn đầy lòng tâm huyết sẵn sàng hi sinh cho tổ quốc cho dân tộc:
“Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
Nhưng mà lòng phơi phới dậy tương lai”
Bài văn phân tích nhân vật Phương Định số 6
Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê viết về cuộc sống đấu tranh của tổ trinh sát mặt đường”, trên tuyến đường chiến lược Trường Sơn thời đánh Mĩ.
“Tổ trinh sát mặt đường” gồm có 3 cô thanh niên xung phong: Nho, Phương Định, và chị Thảo. Họ ở trong một hang dưới chân cao điểm, ở đó, tàu bay giặc Mĩ đánh phá dữ dội. Đường bị đánh “lở loét, màu đất đỏ, trống lộn lạo”. Tưởng như sự sống bị hủy diệt: “ko có lá xanh” hai bên đường, “thân cây bị tước khô cháy”. Có biết bao thương tích vì bom đạn giặc: những cây rễ nằm lăn lóc, ngổn ngang những hòn đá to, một vài cái thùng xăng hoặc thành oto méo mó, han gỉ nằm trong đất.
Công việc của họ vô cùng nguy hiểm và gian nan. Khi có bom nổ thì chạy lên đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ, phá bom. Họ bị bom vùi luôn. Thần chết “lẩn trong ruột những quả bom”. Thần kinh căng như chão. Trong lúc đơn vị thanh niên xung phong thường “ra đường vào lúc mặt trời lặn. Và làm việc có lúc suốt đêm” thì tổ trinh sát lại “chạy trên cao điểm cả ban ngày” dưới cái nóng trên 30 độ. Từ cao điểm trở về hang, cô nào cũng chỉ thấy “hai con mắt nhấp nhánh”, “hàm răng loá lên” lúc cười, khuôn mặt thì “lem luốc”.
Cả ba cô, cô nào cũng đáng mến, đáng cảm phục. Nhưng Phương Bịnh là cô gái để lại nhiều ấn tượng thâm thúy trong lòng ta. Phương Định, con gái Hà Nội “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, tự hào như đài hoa loa kèn”. Đôi mắt Định được các anh lái xe bảo là “có cái nhìn sao nhưng xa xăm”. Nhiều pháo thủ và lái xe hay “hỏi thăm” hoặc “viết những bức thư dài gửi đường dây” cho Định. Cô có vẻ kiêu kì, làm “điệu” lúc xúc tiếp với một anh hộ đội “nói giỏi” nào đấy. Nhưng trong suy nghĩ của cô thì “những người đẹp nhất, thông minh, dũng cảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ”.
Phương Định là một cô gái rất hồn nhiên yêu đời, giàu phong cách. Thuở nhỏ đã hay hát. Cô có thể ngồi lên thành cửa sổ căn phòng nhỏ nhỏ nhà mình “hát say sưa ồn ã”. Bàn học lúc nào cũng “bày lộn xộn lên”, để tới nỗi hà mẹ phải “nguyền rủa”: “Con gái gì cái của mày. Lấy chồng rồi mù no đòn… No đòn… !”. Vì thế ngay từ lúc còn ở nhà, cô đã thề là “ko lấy chồng”.
Sống trong cảnh bom đạn tàn khốc, cái chết kề bên, Định lại càng hay hát, những hài hành khúc, những điệu dân ca quan họ, bài ca Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô, bài dân ca Ý… Định còn biết bịa ra những lời hát, thế nhưng chị Thao vẫn “say mê” chép vào sổ tay. Định hát trong những khoảnh khắc “yên lặng” lúc tàu bay trinh sát hay “rè rè”, cơn bão lửa sắp ụp xuống cao điểm. Định hát để động viên Nho, chị Thao và động viên mình. Hát lúc “tàu bay rít, bom nổ. NỔ trên cao điểm, cách cái hầm; này khoảng 300 mét”. Hát trong ko khí ngột ngạt: “Khói lên, và cửa hang bị che lấp. Đúng là “tiếng hát át tiếng bom” của những người con gái trong tổ trinh sát mặt đường, những con người “khát khao làm nên những sự tích người hùng”.
Trong kháng chiến chống Mĩ, ở hai miền Nam, Bắc của Tổ quốc đã có hàng vạn, hàng triệu chàng trai lên đường ra trận với dũng khí và quyết tâm “đánh cho Mĩ cút, đánh cho ngụy nhào” để giải phóng miền Nam, thống nhất tổ quốc. Tiền tuyến vẫy gọi, hàng nghìn hàng vạn cô gái mang chí khí Bà Trưng, Bà Triệu xung phong ra tiền tuyến. Con đường chiến lược Trường Sơn huyền thoại được làm nên bằng xương máu, mồ hôi và bao sự tích phi thường của những người con gái Việt Nam người hùng.
Những ngôi sao xa xôi đã ghi lại một cách chân thực chiến tích thầm lặng của tổ trinh sát mặt đường. Trọng điểm đang chìm trong mưa bom bão lửa. Tiếng Định lại cất lên: “Tôi, một quả bom trên đồi. Nho, hai quả dưới lòng phố. Chị Thao, một quả dưới chân cái hầm ba-ri-e cũ”. Cảnh tượng chiến trường trở thành “vắng lặng tới phát sự”. Cảnh vật hị hủy diệt: cây xơ xác, đất nóng, khói đen vật vờ từng cụm trong ko trung: Phương Định, dũng cảm và tĩnh tâm tiến tới gần quả bom, “tử tế mù bước tới”. Quả bom có 2 vòng tròn màu vàng nằm lạnh lùng trên một bụi cây khô, một đầu vùi xuống đất. Thần chết đang đợi chờ, vỏ quả bom nóng. Định dùng lưỡi xẻng đào đất, có lúc lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Có lúc Định “rùng mình” vì cảm thấy vì sao mình làm quá chậm thế! Hai mươi phút đã trôi qua.
Tiếng còi chị Thao rúc lên. Định cẩn thận bỏ gói thuốc mìn xuống cái lỗ đã đào, châm ngòi vào dây mìn. Cô khỏa đất rồi chạy nhanh về chỗ nấp… Tiếng còi của chị Thao lại thổi lên. Quả bom nổ. Ba tiếng nổ nữa tiếp theo. Mảnh bom xé ko khí. Đất rơi lộp độp. Bom nổ váng óc, ngực đau nhói, đôi mắt cay mãi mới mở ra được. Mồ hôi thấm vào môi, cát xào xạo trong mồm. Nguy hiểm, căng thẳng ko thể nào kể xiết. Chị Thao vấp ngã, vết sẹo bóng lên, mảnh dù bay trên lưng, chị cười. “răng trắng’, đôi mắt mở to…”. Nho bị thương. Bom nổ, hầm sập. Chị Thao và Định phải moi đất, bế Nho lên. Máu lúa ra, ngấm vào đất. Chị Thao nghẹn ngào. Định rửa vết thương cho Nho, tiêm thuốc cho Nho, pha sữa cho Nho… Rồi chị Thao lại giục: “Hát đi, Phương Định, mày thích bài gì nhất, hát đi!”. Đó là cuộc sống đấu tranh thường nhật của họ.
Mỗi ngày, tổ trinh sát mặt đường phá bom tới 5 lần; ngày nào ít: ba lần. Phương Định cho biết: “Tôi có nghĩ tới cái chết. Nhưng một cái chết mờ nhạt, ko cụ thể… Đoạn văn tả cảnh phá bom trên cao điểm là đoạn văn xuất sắc nhất trong truyện Những ngôi sao xa xôi. Lê Minh Khuê đã sử dụng văn pháp hiện thực cẩn mật tái tạo lại cảnh phá bom vô cùng nguy hiểm, dựng nên một tượng đài về khí phách người hùng lẫm liệt của tổ trinh sát mặt đường. Chị Thao. Nho và Phương Định đã sáng ngời lên trong khói lửa bom đạn. Chiến công thầm lặng của họ bất tử với năm tháng và lòng người. Tổ quốc và nhân dân có bao giờ quên những nữ người hùng Đồng Lộc, những nữ người hùng trên tuyến đường chiến lược Trường Sơn:
…Tổ quốc mình nhân hậu
Có nước trời xoa dịu vết thương đau
Em nằm dưới đất sâu
Như khoảng trời đã nằm yên trong đất
Đêm đêm, tâm hồn em tỏa sáng
Những vì sao ngời chói, lung linh…
(Khoảng trời hố bom – Lâm Thị Mỹ Dạ)
Định, cô gái Hà Nội xinh đẹp, dũng cảm trong lửa đạn, giàu mến thương đồng chí. Cô cũng thích làm duyên như cô thôn nữ ngày xưa soi mình xuống giếng làng vừa mỉm cười vừa vuốt tóc; Định “thích ngắm” đôi mắt mình trong gương. Cô lự hào về cặp mắt mình “nó dài dài, màu nâu, hay nheo lại như chói nắng”. Tâm hồn của Định rất trong sáng mộng mơ. Cô đã gửi lòng mình theo tiếng hát; hát trong hom đạn. Định, trái tim dào dạt thương yêu. Cứ sau mỗi trận đấu tranh tàn khốc, chị Thao cất tiếng hát, Nho vừa tắm dưới suối lên đã đòi ăn kẹo. Còn Định thì “thú vui con trẻ… nở tung ra, suy sưu, tràn đầy” lúc nhặt được những hạt mưa đá trên cao điểm. Và hình bóng mẹ, cái cửa sổ, những ngôi sao to trên bầu trời thành thị, chiếc xe chở đầy thùng kem, tuyến đường nhựa đêm hôm, cái vòm tròn rạp hát… tất cả những cái đó “xoáy mạnh như sóng” trong lòng cô gái một thời đạn bom. Đôi mắt của Định, của Nho, của Thao, của hàng vạn cô thanh niên xung phong trên những cao điểm, những trọng tâm của tuyến đường chiến lược Trường Sơn, và trái tim rực đỏ của họ, của những người con gái Việt Nam người hùng là Những ngôi sao xa xôi mãi mãi lung linh, tỏa sáng.
Truyện Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê đã làm sống lại trong lòng ta hình ảnh tuyệt đẹp và những chiến công phi thường của tổ trinh sát mặt đường, của Định, Nho, của chị Thao, của hàng nghìn, hàng vạn cô thanh niên xung phong thời chống Mĩ. Chiến công thầm lặng của Phương Định và đồng chí là bài ca người hùng. Chiến tranh đã đi qua. Sau hai thập kỉ, đọc truyện Những ngôi sao xa xôi, ta như được sống lại những năm tháng hào hùng của tổ quốc. Những Phương Định xa gần vẫn tỏa sáng hồn ta với bao ngưỡng mộ.
Bài văn phân tích nhân vật Phương Định số 7
Cô gái miền quê ra đi cứu nước
Mái tóc xanh xanh tuổi trăng tròn
Bàn tay em phá đá mở đường
Gian khó phải lùi nhường em tiến bước…
Cứ mỗi lần lời bài hát “Cô gái mở đường” do cố nhạc sĩ Xuân Giao sáng tác cất lên là trong tâm trí tôi lại hiện lên hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” (1971) của nhà văn Lê Minh Khuê. Dưới cái nhìn chân thực, sắc lạnh về hiện thực khốc liệt của chiến tranh, Lê Minh Khuê đã gây nhiều ám ảnh trong lòng người đọc về hoàn cảnh sống và đấu tranh của những cô gái thanh niên xung phong làm công việc phá bom trên tuyến đường Trường Sơn vào những năm tháng kháng Mĩ tàn khốc của lịch sử dân tộc. Trong ba nhân vật Thao, Nho, Phương Định, nhân vật gây ấn tượng đậm nét trong tôi nhất là Phương Định. Đó là một cô gái trẻ trung, năng động, giàu mộng ước, tình cảm và luôn dũng cảm, mạnh mẽ, sáng sủa trong cuộc sống và đấu tranh.
Nhân vật Phương Định có một vai trò quan trọng trong câu chuyện. Cô là một trong ba thành viên của tổ trinh sát mặt đường, là nhân vật chính và là nhân vật xưng “tôi” đứng ra kể lại toàn thể câu chuyện. Vì thế, câu chuyện hiện lên một cách chân thực, khách quan, đồng thời làm cho mạch chuyện tăng trưởng tự nhiên dưới lăng kính xúc cảm của nhân vật chính – người trực tiếp tham gia câu chuyện. Cho nên, toàn cầu nội tâm của các nhân vật nói chung và của nhân vật Phương Định nói riêng hiện lên một cách sinh động, phong phú, đầy nữ tính. Đây cũng là điều làm nên sự thành công trong nghệ thuật tường thuật và mô tả tâm lí nhân vật của thiên truyện ngắn này.
Trước hết, Phương Định hiện lên là một cô gái có vẻ đẹp hài hòa cả về hình thức bên ngoài và tâm hồn bên trong. Cũng như biết bao các cô gái mới lớn, Phương Định rất nhạy cảm và luôn quan tâm tới vẻ đẹp hình thức của mình. Cô tự nhận xét, thẩm định về bản thân: “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dầy, tương đối mềm, một cái cổ cao, tự hào như đài hoa loa kèn…”. Đặc thù cô luôn thích ngắm mình trong gương, nhất là ngắm đôi mắt. “Nó dài, màu nâu, hay nheo lại như chói nắng” và được các anh lái xe khen “Cô có cái nhìn sao nhưng xa xăm!. Đó là vẻ đẹp đầy nữ tính, mang chiều sâu tâm hồn của một cô gái trẻ. Thậm chí cô còn luôn cảm thấy vui sướng và tự hào vì biết mình được nhiều anh lính để mắt tới, muốn bắt chuyện, làm quen, ve vãn nhưng cô chưa dành tình cảm đặc trưng sâu đậm cho một người nào hết. Tuy rất nhạy cảm nhưng cô thường tỏ ra kín đáo trước mắt mọi người, ít biểu lộ ra bên ngoài, khiến mọi người tưởng cô rất kiêu kì: “Khi bọn con gái xúm nhau đối đáp với một anh quân nhân nói giỏi nào đấy , tôi thường đứng ra xa, khoanh tay lại trước ngực và nhìn đi nơi khác, môi mím chặt. Nhưng chẳng qua tôi điệu thế thôi. Thực tình trong suy nghĩ của tôi, những người đẹp nhất, thông minh, dũng cảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ”… Qủa là một cô gái có phong cách, sở thích riêng, duyên dáng, điệu đà, kín đáo!.
Chưa ngừng lại ở đó, để làm nổi trội lên Chủ nghĩa người hùng cách mệnh thời kháng Mĩ, Lê Minh Khuê đã khắc họa lên phẩm chất dũng cảm, mạnh mẽ, can trường trong trận chiến đấu của nhân vật Phương Định. Nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của tổ quốc, cô đã vác ba lô xung vào lửa đạn nơi chiến trường tàn khốc xa xôi. Cô bỏ lại sau lưng tất cả những trang sách của tuổi học trò, cuộc sống bình yên, vô tư bên mẹ và cả những kỉ niệm ngọt ngào, trong sáng của tuổi trăng tròn. Cuộc sống nơi chiến trường khắc nghiệt luôn phải đối diện với nhiều thử thách, gay cấn, đã tạo nên trong cô sự quả cảm, hùng dũng khác thường, ko sợ hi sinh nơi hòn tên mũi đạn của quân thù, với công việc phá bom mở đường.
Lê Minh Khuê đã lia ống kính quay chậm chậm vào một lần phá bom của Phương Định, tái tạo thật chân thực, tinh tế cảnh tượng kinh khủng đó. Mặc dù đã rất nhiều lần phá bom, nhưng với Phương Định mỗi lần làm mướn việc này vẫn là một thử thách với thần kinh cho tới từng cảm giác: “Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom. Đất rắn. Những hòn sỏi theo tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc tới gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy vì sao mình làm chậm quá. Nhanh lên một tí ! Vỏ quả bom nóng. Một tín hiệu chẳng lành. Hoặc là nóng từ bên trong quả bom. Hoặc là mặt trời nung nóng.” . Lời văn như dao nhọn, sắc lạnh tới rợn người, khiến người đọc như cảm giác đang trực tiếp trải nghiệm tham gia công việc phá bom cùng với nhân vật vậy!.
Tiếp đó là những khoảnh khắc sẵn sàng kích nổ trái bom: “Tôi cẩn thận bỏ gói thuốc mìn xuống cái hố đã đào, châm ngòi. Dây mìn dài, cong, mềm. Tôi khỏa đất rồi chạy lại chỗ ẩn náu của mình…”. Những khoảnh khắc đợi chờ tiếng nổ của quả bom thật căng thẳng, “tim tôi cũng đập ko rõ”, thậm chí cô còn nghĩ tới cái chết, nhưng đó là cái chết mờ nhạt, ko cụ thể. Cái chính lúc này là “bom có nổ ko?. Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai? […] nhưng quả bom nổ. Một thứ tiếng kì quái, tới vang óc. Ngực tôi nhói, mắt cay xè… mùi thuốc bom buồn nôn… Mảnh bom xé ko khí, lao và rít vô hình trên đầu”… Qủa là một trận chiến đấu ko cân sức, nguy hiểm đầy ngoạn mục nhưng cô gái đã mạnh mẽ vượt qua. Tới đây, người đọc càng cảm nhận thấy sự gian ác khốc liệt của chiến tranh bao nhiêu thì lại càng cảm phục ý thức trách nhiệm trong công việc, lòng quả cảm vô song, sẵn sàng hi sinh vì tổ quốc, vì hòa bình của những cô gái thanh niên xung phong phá bom mở đường tới bấy nhiêu. Qua đó, chúng ta mới thấy hết được ý thức, trách nhiệm công dân cao độ của những con người người hùng sả thân vì kháng chiến, cách mệnh:
“Chúng tôi đã đi ko tiếc đời mình
(Những tuổi hai mươi làm sao ko tiếc)
Nhưng người nào cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi tổ quốc.”
Mặc dù trong thời kì kháng chiến, văn học luôn được đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, coi “văn học nghệ thuật là một mặt trận, anh chị em ta là những người chiến sĩ trên mặt trận đó”, cùng đặc điểm mang đậm thiên hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn huyền ảo nhưng Lê Minh Khuê đã vượt ra những phạm vi, qui định mực thước để hướng tới xây dựng những nhân vật người hùng thân thiện hơn với cuộc sống đời thường. Vì thế, nhân vật Phương Định, một mặt hiện lên với tư cách là người chiến sĩ người hùng trong mặt trận nhưng mặt khác cô lại mang trong mình một trái tim ấm nóng tình mến thương với một tâm hồn trong sáng, mộng mơ, sáng sủa và rất giàu tình cảm trong cuộc sống.
Cũng như hai người đồng chí trong tổ trinh sát của mình, Phương Định rất yêu quí những người trong tổ và cả đơn vị của mình. Cô dành tình cảm và niềm cảm phục cho các anh quân nhân, chiến sĩ có ngôi sao trên mũ; cô lo lắng cho sự an nguy của đồng chí lúc đợi mãi nhưng chưa thấy về; cô chăm sóc, vỗ về Nho lúc Nho bị thương như một người thân yêu ruột thịt trong gia đình: “Tôi phủi áo, căng mắt nhìn qua khói và chạy theo chị Thao… Chị Thao vấp ngã. Tôi đỡ chị… Tôi moi đất, bế Nho đặt lên đùi mình..”. “Tôi rửa cho Nho bằng nước đun sôi trên bếp than. Bông băng trắng… Tôi tiêm cho Nho…”. Tới đây, người đọc đã trông thấy một Phương Định hay làm đỏm, điệu đà, kiêu kì đã nhường chỗ cho một Phương Định khác xuất hiện: năng động, nhanh nhẹn và rất chu đáo, luôn sống hòa đồng với mọi người xung quanh. Đó là vẻ rất nhân văn trong một tâm hồn trong sáng, hiền lành.
Tuy đã bước chân vào chiến trường ba năm, nhưng Phương Định vẫn giữ được những nét đẹp sơ khai trong thị hiếu của chính mình. Cô hay mộng mơ và thích hát: “Tôi mê hát. Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời nhưng hát. Lời tôi bịa lộn xộn và ngớ ngẩn tới tôi cũng ngạc nhiên, thỉnh thoảng bò ra nhưng cười một mình”. Thậm chí, thị hiếu âm nhạc của cô cũng rất sang, trình bày một con người có khiếu âm nhạc với một tâm hồn phong phú: “Tôi thích nhiều bài. Những bài hành khúc quân nhân hay hát trên những ngả đường mặt trận. Tôi thích dân ca quan họ mềm mại, dịu dàng. Thích Ca – chiu – sa của Hồng quân Liên Xô. Thích ngồi bó gối mơ mòng: Về đây lúc mái tóc còn xanh xanh… Đó là dân ca Ý trữ tình giàu có, phải lấy giọng thật trầm. Thích nhiều”…Người đọc chợt trông thấy, những bài hát nhưng Phương Định thích là những bài hát chứa đựng những lí tưởng, khát vọng cao đẹp về quê hương, tổ quốc, về tình yêu, tuổi xanh, về cuộc sống hòa bình, yên ả… Điều đó, cho thấy một Phương Định giàu lí tưởng, ước mơ, khát vọng thật cao đẹp.
Nhưng hình ảnh gây ấn tượng nhất trong lòng người đọc lúc nói tới Phương Định là cảnh tượng cô bất thần gặp cơn mưa đá ở cuối đoạn trích. “Tôi chạy vào, bỏ trên bàn tay đang xòe ra của Nho mấy viên đá nhỏ. Lại chạy ra, vui thích cuống cuồng”. Để rồi sau những thú vui con trẻ “say sưa, tràn đầy” là những nỗi nhớ da diết về người mẹ, cái cửa sổ ngôi nhà, những ngôi sao to trên bầu trời thành thị, là cây, là cái vòm rạp hát hoặc bà bán kem đẩy những chiếc xe chở đầy kem… Tất cả như vừa thực, vừa hư, cứ xoáy sâu vào trong tâm trí của Phương Định. Và tất cả điều đó đã trở thành hành trang trong tâm hồn, giúp cô có thể vượt qua sự tàn khốc của hiện thực chiến tranh, đốt lên trong lòng cô gái Phương Định niềm tin yêu cuộc sống. Đó là những nét đẹp tâm hồn đầy nhân văn đáng quí, đáng trân trọng.
Từ hình tượng nhân vật Phương Định, người đọc thấy được tài năng mô tả khắc họa sinh động, chân tình thực lí nhân vật của Lê Minh Khuê. Tuy vẫn nằm trong những đặc điểm, thiên hướng chung của văn học cách mệnh 1954-1975 nhưng nhờ biết đào sâu vào toàn cầu nội tâm của nhân vật nhưng truyện của Lê Minh Khuê nói chung và hình tượng nhân vật Phương Định trong “Những ngôi sao xa xôi” nói riêng vẫn tạo được sự quyến rũ, lạ mắt tới lạ thường.
Tóm lại, qua hình tượng nhân vật Phương Định, người đọc thấy được những nét xinh xắn, duyên dáng, đáng yêu của Phương Định trong câu chuyện. Đồng thời ta cũng thấy được những nét đẹp chung về tâm hồn và phẩm chất người hùng của thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Ta đọc ở đây một ý thức, trách nhiệm của những người con người hùng dân tộc thật mạnh mẽ, hào hùng:
Xẻ dọc trường Sơn đi cứu nước
Nhưng mà lòng phơi phới dậy tương lai.
Bài văn phân tích nhân vật Phương Định số 8
Những ngôi sao xa xôi viết về những thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ tàn khốc. Tác phẩm xây dựng thành công ba nhân vật Nho, Thao, Phương Định, mỗi người có những nét tính cách riêng nhưng ở họ đều tựu chung vẻ đẹp của ý thức quả cảm, quả cảm, ý thức trách nhiệm cao trong công việc. Nổi trội nhất chính là Phương Định, cô gái đại diện cho vẻ đẹp của thời đại lúc bấy giờ.
Phương Định là con gái Hà Nội xung phong vào chiến trường khói bom lửa đạn dù tuổi đời còn trẻ. Cô bỏ lại Hà Nội thân yêu có cha mẹ, có bạn hữu để thực hiện nhiệm vụ lớn hơn, đó là nhiệm vụ cứu nước. Cô có tuổi thơ êm đềm, hồn nhiên bên gia đình trước lúc chiến tranh xảy ra. Những kỉ niệm ngọt ngào, sâu lắng đó chính là liều thuốc ý thức đắc lực làm dịu mát, động viên tâm hồn cô sau những giờ phút khốc liệt ở chiến trường.
Về ngoại hình, cô tự nhận xét mình “là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm và một cái cổ cao, tự hào như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “cô có cái nhìn sao nhưng xa xăm”, chính vì đôi mắt đó nên Phương Định thích ngắm mình trong gương để chiêm ngưỡng đôi mắt dài dài, màu nâu và rất hay nheo lại như đang chói nắng. Trong tác phẩm chỉ duy nhất Phương Định được mô tả về đôi mắt, bởi đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, trình bày con người tính cách của mỗi tư nhân. Miêu tả đôi mắt Phương Định tác giả cho thấy đó là một tâm hồn đầy tinh tế, nhạy cảm, nữ tính nhưng cũng hết sức kiên cường.
Đằng sau vẻ ngoài đó lại là một người con gái có trách nhiệm cao trong công việc và ý thức dũng cảm, kiên cường. Phá bom là việc đặc trưng nguy hiểm, thường xuyên phải đương đầu với cái chết, ngày phá bom tới năm lần, ngày nào ít thì ba lần. Nhưng mỗi lúc có mệnh lệnh là cô lên đường, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ, giúp những đoàn xe được lưu thông an toàn. Lúc nhận lệnh phá bom, Phương Định dõng dạc nhận “Tôi một quả trên đồi”. Cô tuân thủ mệnh lệnh một cách mặc nhiên, coi đó là chuyện tầm thường, đó là công việc hàng ngày. Trong quá trình phá bom có thỉnh thoảng cô nghĩ về cái chết, nhưng nó chỉ là ý tưởng thoảng qua, còn điều cô quan tâm nhất là làm thế nào để bom nổ. Khi thực hiện nhiệm vụ phá bom lúc đầu cô rất căng thẳng, bồn chồn “thần kinh căng như chão” nhưng lúc cảm thấy ánh mắt của các chiến sĩ đang dõi theo, động viên, khích lệ cô ko đi khom lưng nhưng tử tế bước tới . Chính lòng tự trọng đó đã khuyến kích cô, giúp cô thắng lợi. Để rồi sau đó cô thực hiện từng thao tác phá bom thuần thục, chạy đua với thời kì để vượt qua cái chết. Và khoảnh khắc kì vọng đã qua “Thật may bom đã nổ. Thắng rồi”. Phương Định đã hoàn thành công việc. Đây quả là một cuộc đấu trí gan góc, kiên cường. Từ đó cho ta thấy ý thức, ý chí và lòng dũng cảm của người con gái nhỏ nhỏ, bình dị nhưng ko bao giờ chịu khuất phục.
Không chỉ vậy, cô còn có ý thức đồng chí thâm thúy. Cô mến thương những người đồng chí của mình bằng cả trái tim, bằng sự quan tâm rất đỗi thật tâm. Khi chị Thao và Nho đi trinh sát chưa về cô vô cùng lo lắng, “thấp thỏm tôi chạy ra ngoài một tí” “tôi lo”. Trực điện thoại cô cảm thấy “Thời gian mở màn căng lên. Trí não tôi cũng ko thua. Những gì đã qua, những gì sắp tới … ko đáng kể nữa. Có gì lí thú đâu, nếu các bạn tôi ko trở lại?” cũng chính vì thế lúc thu được điện thoại từ đại đội trưởng cô gắt gỏng trả lời: “trinh sát chưa về”. Lúc Nho gỡ bom bị thương, Phương Định đã vô cùng lo lắng, nhưng cô lại hết sức tĩnh tâm moi đất kéo Nho lên, rồi lau rửa vết thương, chăm sóc chu đáo, tận tình cho cô em gái nhỏ. Chính ý thức đồng chí mật thiết đó đã gắn bó họ lại với nhau, chăm sóc, mến thương và chở che cho nhau trong những năm tháng khốc liệt của chiến tranh.
Sau vẻ gan góc, kiên trường ở Phương Định còn hiện lên là một cô gái có tâm hồn trong sáng, nhạy cảm, đáng yêu. Cô là người rất nhạy cảm, mang những nét đặc trưng của con gái. Cô quan tâm tới vẻ ngoài của mình, luôn tự hào về nó, được mọi người chú ý nhưng Phương Định ko tỏ ra vồn vã nhưng luôn kín đáo, kiêu kì. Cô thường khoanh tay trước ngực, đứng ra xa và nhìn đi nơi khác. Thực ra đấy là một cách làm duyên rất nữ tính. Có nhẽ đây chính là nét đẹp của những người con gái Hà Thành, luôn tự ý thức được vẻ đẹp của bản thân và trân trọng vẻ đẹp đó của mình. Sự hồn nhiên yêu đời của cô được trình bày qua những lần cô hát và những bài cô tự bịa trong lúc rảnh rỗi. Vẻ đẹp của sự hồn nhiên còn được biểu lộ rõ trong lần tự dưng gặp cơn mưa đá ở chiến trường. Dưới cơn mưa tự dưng cô bất thần, cuống cuồng tận hưởng, bỏ lại cái dữ dội của bom đạn, cái khắc nghiệt của chiến trường. Ở người con gái đó vẫn có sự hồn nhiên, sáng sủa. Đây chính là khoảnh khắc thư giãn, giúp cô lấy lại ý thức sau những giờ đấu tranh căng thẳng. Cơn mưa đá dễ tới dễ đi nhưng đã gợi khợi cho cô về những kỉ niệm tuổi thơ nơi đó có gia đình, bè bạn. Tất cả đã trở thành hành trang ý thức, tiếp cho cô sức mạnh đấu tranh.
Tác phẩm được tường thuật ở thứ bậc nhất, người kể là Phương Định, việc lựa chọn ngôi kể thích hợp đã tạo nên thành công của tác phẩm. Ngôi kể thứ nhất tạo điều kiện để tác giả bộc lộ toàn cầu nội tâm và những suy nghĩ, xúc cảm của nhân vật, cũng như khắc họa được sự hồn nhiên, sáng sủa giàu tình cảm của cô trong hoàn cảnh chiến tranh tàn khốc. Từ đó làm hiện lên vẻ đẹp tâm hồn của những con người trong chiến tranh. Tạo điểm nhìn thích hợp để mô tả sinh động và rõ nét hiện thực của trận chiến đấu. Không những vậy nó còn tạo ra độ tin tưởng lớn cho người đọc về tính chân thực của câu chuyện vì người kể cũng là người tham gia, chứng kiến câu chuyện. Lời kể với nhịp độ linh hoạt, lúc dùng câu văn ngắn, nhịp nhanh thích hợp với ko khí căng thẳng, khẩn trương ở chiến trường, lúc lại chậm trãi lúc nhớ những kỉ niệm thời niên thiếu, vô tư.
Gấp lại trang sách người đọc càng khâm phục hơn nữa vẻ đẹp phẩm chất của Phương Định: kiên cường, người hùng, dũng cảm, nhưng cũng rất đỗi mộng mơ, tinh tế. Cô là đại diện tiêu biểu cho thế hệ thanh niên Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mỹ. Chính những con người đó đã đem hết tuổi xuân, sức trẻ để góp sức, bảo vệ tổ quốc.
Bài văn phân tích nhân vật Phương Định số 9
Kháng chiến chống Mĩ là thời đại đau thương, mất mát nhưng cũng đầy người hùng, lớn lao của dân tộc ta, đó cũng là thời đại của những thanh niên xung phong trẻ tuổi, lãng mạn, lên đường tòng ngũ vì tương lai tổ quốc:
“Xẻ dọc trường sơn đi cứu nước
Nhưng mà long phơi phới dậy tương lai”
Sáng tác về họ, ta ko thể nhắc tới Những ngôi sao xa xôi của nhà văn Lê Minh Khuê, với cô thanh niên xung phong Phương Định. Cô gái Hà Thành xinh đẹp, mộng mơ nhưng ẩn sau đó còn là sự kiên cường, dũng cảm. Trước lúc lên đường tòng ngũ Phương Định có một tuổi thơ êm đềm bên gia đình mình tại Hà Nội. Phương Định là cô gái mang vẻ đẹp tiêu biểu của người con gái Hà Nội, hai bím tóc dày và dài, tương đối mềm, chiếc cổ cô cao, tự hào như một chiếc đài hoa loa kèn. Và đặc trưng là đôi mắt xa xăm đầy mộng mơ, trong đó ẩn chứa một tâm hồn tinh tế, nhạy cảm. Cô gái Hà thành đầy mộng mơ, lãng mạn đó đã dũng cảm lên đường, bỏ lại con phố nhỏ yên tĩnh, tạm biệt cha mẹ vì tổ quốc thống nhất. Những kỉ niệm tuổi thơ êm đềm đó như một liều thuốc ý thức, tiếp thêm niềm tin và sức mạnh, giúp Phương Định vượt qua mọi khó khăn trong đấu tranh.
Cô gái đó lúc vào chiến trường Trường Sơn khói bom lửa đạn ko còn thấy cái yếu mềm của vẻ vẻ ngoài nhưng thay vào đó là một người con gái với những phẩm chất của một người người hùng. Phương Định có ý thức trách nhiệm cao với công việc. Công việc của cô đặc trưng nguy hiểm, thường xuyên phải đương đầu với cái chết: Một ngày phải phá bom 5,7 lần, ngày nào ít 3 lần. Nhưng lúc có lệnh là cô lên đường, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ phá bom, mở đường cho những đoàn xe về đích an toàn.
Không chỉ vậy, cô còn hết sức gan góc, dũng cảm, nó được trình bày rõ nhất trong một lần Phương Định phá bom. Mặc dù đã thân thuộc với công việc này, nhưng lần nào tới gần quả bom cô cũng thấy bồn chồn, căng thẳng “thần kinh căng như chão”. Bởi quang cảnh ẩn chứa sự nguy hiểm “yên lặng tới phát sợ”, cây xơ xác, đất nóng, khói đen vật vờ, ko khí ngột ngạt báo hiệu điềm chẳng lành, sự sống trở thành mỏng manh. Ở kế bên quả bom, kề sát với cái chết im lìm, bất thần cảm giác của cô trở thành sắc nhọn để tĩnh tâm, quyết đoán thực hiện các thao tác phá bom một cách nhanh chóng. Nhưng ngay sau đó cô đã nhận định “Vỏ quả bom nóng. Một tín hiệu chẳng lành”. Suy nghĩ đó đã cho ta thấy sự dũng cảm, khả năng, dũng cảm của Phương Định lúc đương đầu với cái chết. Để sau đó cô chạy đua với thời kì thực hiện chuẩn xác từng thao tác phá bom. Lúc này Phương Định nghĩ về cái chết nhưng nó chỉ là một khái niệm mờ nhạt. Bởi trong tâm trí cô chỉ băn khoăn một câu hỏi duy nhất: “Liệu bom có nổ ko? Nếu ko thì làm thế nào để châm lần thứ hai. Rõ ràng với những suy nghĩ đó, hình ảnh Phương Định hiện lên ko chỉ là một người dũng cảm, gan góc nhưng còn là một người có ý thức trách nhiệm cao.
Không chỉ vậy, cô còn có ý thức đồng chí thâm thúy. Những người lính lái xe Trường Sơn trao truyền sức mạnh cho nhau bằng nồi cơm giữa rừng, cái bắt tay vội vã qua ô cửa kính vỡ: “Gặp bạn hữu suốt dọc đường đi tới/ Bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi” “Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời/ Chung bát đĩa tức là gia đình đấy” (Bài thơ về tiểu đội xe ko kính – Phạm Tiến Duật). Thì Phương Định lại có những cách rất riêng trình bày sự gắn bó với các đồng chí. Trong lúc chị Thao và Nho đi trinh sát chưa về Phương Định đã rất lo lắng. Lúc trực điện thoại cô cảm thấy “những gì đã qua, những gì sắp tới ko còn đáng kể gì nữa, có gì lí thú đâu nếu các bạn tôi ko về”. Phcửa ải chăng vì thế nhưng cô đã gắt với trung đội trưởng lúc anh hỏi han tình hình. Nho bị thương Phương Định chăm sóc rất chu đáo, tận tình. Cô rửa vết thương, băng bó, pha sữa cho Nho. Trước nỗi đau của đồng chí cô ko còn tâm trí để hát và đâm cáu với chị Thao dù hiểu những tình cảm chị giành cho Nho.
Đằng sau vẻ đẹp quả cảm, kiên cường là hình ảnh của một cô gái hết sức mộng mơ, nữa tính, đầy nhạy cảm. Bắt gặp cơn mưa giữa rừng, cô cuống cuồng tận hưởng, dường như âm thanh của chiến tranh, ko gian đầy mùi bom đạn ko thể cản thú vui thích của cô trước trận mưa rào. Đây là phút giây thư giãn làm dịu mát tâm hồn cô trong hoàn cảnh sống đấu tranh vô cùng khốc liệt. Cơn mưa đá dù tạnh rất nhanh nhưng đã đánh thức những kỉ niệm tuổi thơ ấu nơi phố phường Hà Nội. Nơi đó có mẹ, có những em nhỏ tung tăng đá bóng. Tất cả đã trở thành hành trang ý thức, tiếp cho cô thêm sức mạnh đấu tranh. Đặc thù, ngòi bút của Lê Minh Khuê trong đoạn văn này trở thành giàu chất thơ hơn lúc khắc họa những khoảng lặng trong tâm hồn Phương Định. Nếu lúc cơn mưa tới thú vui con trẻ trong cô mở tung ra thì lúc mưa tạnh Phương Định lại thờ thẫn tiếc nuối ko nói nổi cùng với đó là nỗi nhớ da diết về một quá khứ êm đềm, bình yên. Từ đó ta thấy được một tâm hồn nhạy cảm, trong sáng, dễ vui dễ buồn.
Qua nhân vật Phương Định, người đọc ko chỉ thấy sự tỏa sáng của phẩm chất người hùng nhưng còn tưởng tượng được toàn cầu nội tâm phong phú của cô. Ngòi bút Lê Minh Khuê mô tả nội tâm nhân vật chân thực, sống động. Phương Định là hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mỹ.
Bài văn phân tích nhân vật Phương Định số 10
“Cạnh giếng nước có bom từ trường
Em ko rửa ngủ ngày chân lấm
Ngày em phá nhiều bom nổ chậm
Ðêm nằm mơ nói mớ vang nhà
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mấy…”
Có nhẽ đề tài về người lính chiến sĩ là một đề tài thân thuộc trong văn học nước nhà qua hai cuộc kháng chiến ngoan cường của dân tộc. Đó là hình ảnh người lính chất phác,thực thà với tình đồng độithắm thiết trong Đồng chí của Chính Hữu. Đó là hình ảnh những người lính lái xe hiên ngang khả năng và đầy sáng sủa giữa bom đạn trong Bài thơ về tiểu đội xe ko kính của Phạm Tiến Duật. Đó là những mảnh đời người chiến sĩ đầy đau thương và xót xa trong Nỗi buồn chiến tranh của Bảo Ninh hay Người sót lại của rừng cười. Tất cả đã làm nên một bức tranh văn học chiến tranh đầy đau thương nhưng cũng tràn trề sự sống, niềm hi vọng và cả những vẻ đẹp rất đỗi thân thuộc và thân thiện của người lính nơi mặt trận. Trong những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê, hình ảnh những cô gái thành niên xung phong hiện lên thật xinh xắn như những ngôi sao xa, toả sáng giữa cuộc sống gian nan và tàn khốc. Phương Định là nhân vật tiêu biểu và để lại trong em nhiều ấn tượng khó phai.
Phương Định- một cô gái trẻ, người con của thủ đô Hà Nội, từ lúc rời ghế nhà trường cô chọn cho mình một hành trình mới của cuộc đời nơi mặt trận. Cô tự thấy là một cô gái khá, “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, tự hào như đài hoa loa kèn”, và Định cũng được mọi người nhậnxét là có cái nhìn sao nhưng xa xăm. Cũng chính bởi vậy nhưng cô được nhiều anh lái xe và pháo thủ quan tâm, lúc hỏi thăm, lúc lại viết những dòng thư dài gửi Định.Cũng như bao cô gái khác, Định có tuổi xanh với những khung trời riêng, niềm ham mê riêng của mình, cô yêu ca nhạc và mê hát.”Tôi thích nhiều bài. Những bài hành khúc quân nhân hay trên những ngả đường mặt trận. Tôi thích dân ca quan họ mềm mại, dịu dàng. Thích Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô. Thích ngồi bó gối mơ mòng: “Về đây lúc mái tóc còn xanh xanh. Đó là dân ca Ý trữ tình, giàu có, phải lấy giọng thật trầm.” Đó là một tâm hồn rất đỗi sáng sủa,hồn nhiên, cô luôn tìm thấy vẻ đẹp,niềm tin trong cuộc sống và công việc của mình.
Trong công việc, Phương Định là một chiến sĩ đầy trách nhiệm. Cô ngoan cường, dũng cảm trong việc thực hiện những nhiệm vụ được phân công. Là một trong những thành viên của “tổ trinh sát mặt đường” làm nhiệm vụ trên tuyến đường Trường Sơn huyết mạch. Cô quan tâm tới từng cụ thể, biết chịu thương chịu khó lắng tai và nắm bắt tình hình tốt.Không khí phá bom rất căng thẳng, từng cảm giác của Định lúc nghĩ về các anh cao xạ ở trên kia theo dõi từng động tác của mình đã khiến cô giữ vững lòng tự trọng, ko đi khom nhưng đi thẳng, dũng cảm tới gần quả bom. Khi phá bom, Định tỏ ra rất thành thục và rất đỗi dũng cảm, lúc tới gần quả bom hay những lúc kì vọng quả bom nổ là những khoảnh khắc căng thẳng và bồn chồn nhất. “Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom. Đất rắn. những hòn sỏi theo tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc tới gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy vì sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng. Một tín hiệu chẳng lành. Hoặc là nóng từ bên trong quả bom. Hoặc là mặt trời nung nóng”. Hình như, cô gái nhỏ nhỏ Phương Định mang trong mình trọng trách to lớn, ý thức trách nhiệm luôn túc trực trong tâm trí của cô.
Hồn nhiên trong cuộc sống đời thường, dũng cảm trong công việc, còn với đồng chí, Định rất đỗi quan tâm và thân thiết,coi họ là những người thân trong một gia đình. Chị Thao, em Nho luôn được Định cảm nhận tinh tế bằng những cách nhìn đầy trân trọng và rất đỗi tự hào. Nho như một que kem nuột nà, chị Thao thì rất chu đáo, chị thích thêu thùa và ưa may vá, thích chép lời bài hát vào cuốn sổ nhỏ,Định quan tâm tới Nho lúc em bị thương, Thao cũng rất quan tâm và tỉ mỉ, lo lắng cho Nho.Nho là cô gái dịu dàng nhưng cũng đầy gai góc trong công việc. Chị Thao cũng đầy khát khao của tuổi xanh nhưng ít mộng mơ và là cô gái từng trải so với Nho và Định. Ở họ là tình đồng chí gắn kết, tình chị em bình dị và thương yêu, là tình đồng chí son sắt cùng mục tiêu, lí tưởng. Cô yêu tất cả những người đồng nghiệp của mình, đặc trưng là những người chiến sĩ mang quân phục, với Định, những người đẹp nhất, thông minh và dũng cảm nhất là những người đội ngôi sao trên mũ.
Công việc đầy nguy hiểm trên chiến trường tàn khốc, nơi nhưng sự sống và cái chết là ranh giới mỏng manh. Những cô gái thanh niên xung phong như Phương Định hiện lên rất đỗi lạ thường. Đó là vẻ đẹp tâm hồn của những cô gái dành thanh xuân, tuổi xanh của mình để góp sức cho Tổ quốc. Giữa tự nhiên núi rừng và cả khoảng cách xa xôi, chắc hẳn ở những cô gái như Định sẽ ko nguôi nỗi nhớ nhà. Và những lúc như thế, Định lại nghĩ về gia đình, nghĩ về Hà Nội thân yêu với những tuyến đường nhựa nhấp nhánh ánh đèn, quảng trường lung linh ánh điện, vườn hoa trong công viên , hay tiếng rao đêm thân thuộc của những người bán hàng rong,… tất cả dường như rất đỗi thân yêu trong tâm hồn Phương Định.
Thông qua nhân vật Phương Định, tác giả đã khơi dậy trong em niềm tự hào về những người lính cách mệnh. Họ hi sinh một cách thầm lặng cho tổ quốc, góp sức cho dân tộc. Định tuy là một cô gái trẻ nhưng đầy khả năng. Chính sự dũng cảm và trách nhiệm nơi Định đã thôi thúc trong lòng tuổi xanh chúng em ý thức trách nhiệm với quê hương, với gia đình và bản thân; truyền cho chúng em sự sáng sủa, vui tươi, hồn nhiên trong cuộc sống và công việc.
Bài văn phân tích nhân vật Phương Định số 11
Lê Minh Khuê( 1949) quê ở Tĩnh Gia, Thanh Hóa là cây bút chuyên về viết truyện ngắn. Trong chiến tranh các tác phẩm của chị hồ hết viết về cuộc sống đấu tranh của tuổi xanh trên tuyến đường Trường Sơn. Tiêu biểu là “Những ngôi sao xa xôi”, tác phẩm ra đời năm 1971 lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ của quân và dân ta đang diễn ra tàn khốc. Truyện làm nổi trội tâm hồn trong sáng hồn nhiên thơ mộng, ý thức đấu tranh dũng cảm của tổ trinh sát mặt đường, Nho, Phương Định và chị Thao, nhưng có nhẽ gây ấn tượng, lòng mến phục nhất với độc giả là Phương Định.
Trước hết, chuyện xoay quanh nhân vật chính là Phương Định – cô gái Hà Nội lãng mạn và mộng mơ xung phong vào chiến trường, cô sống cùng đồng chí là chị Thao, Nho trên cao điểm giữa vùng trọng tâm ở Trường Sơn, họ sống trong một cái hang, công việc của họ là đo khối lượng đất đá san lấp mặt đường ghi lại những quả bom chưa nổ thì phá bom. Công việc vất vả là nguy hiểm phải đổi mặt với thần chết từng phút, từng giờ, nhiệm vụ quan trọn đầy gian nan hi sinh của họ đã phần nào trình bày hiện thực của trận chiến tranh gian nan và độc ác, cũng từ đó, ta thấy sáng ngời ý thức yêu nước đầy quả cảm của các cô gái thanh niên xung phong.
Đối với Phương Định ấn tượng trước hết về cô là vẻ đẹp vẻ ngoài đáng yêu trẻ trung, xinh xẻo và đầy sức sống, chẳng phải tình cờ nhưng các anh pháo thủ và lái xe lại hay hỏi thăm cô hay” viết những thư đường dài gửi đường dây”, “dù có thể chào hỏi hằng ngày”, Phương Định cảm thu được điều đó cô thấy vui và tự hào, nhưng chưa dành tình cảm cho một người nào. Cô thích ngắm mình trong gương và làm điệu hoặc kiêu kỳ một cách đáng yêu lúc thấy đồng chí của mình xúc tiếp với một anh quân nhân nói giỏi nào đó. Phương Định vừa bước qua tuổi học trò hồn nhiên vô tư, cô mang theo vào chiến trường đầy tàn khốc cả những nét đáng yêu của một cô gái mới lớn, mang theo cả một tâm hồn mộng mơ hồn nhiên yêu đời, cô mê hát, sống trong cảnh tàn khốc của chiến tranh cô vẫn ko bỏ đi thị hiếu của mình” cô thích quan họ Bắc Ninh, dân ca trữ tình, đặc trưng là bài “Ca – chiu – sa” của hồng quân Liên Xô, tiếng hát đó đã át tiếng bom để động viên đồng chí cũng chính là động viên chính bản thân mình đồng thời cô gửi vào tiếng hát nỗi khát khao tuổi xanh của người chiến sĩ mong được trở vê quê hương dấu yêu được gặp lại những người thân yêu sau bao năm kì vọng.
Phương Định luôn sống với những kỉ niệm của thiếu nữ vô tư, chỉ gặp một trận mưa đá ở cô ngay lập tức toát lên thú vui con trẻ. Cô nhặt những viên mưa đá rồi bâng khuâng ngờ ngạc lúc thấy nó tan biến bất thần, cũng nhanh như lúc nó ập tới, cô nhớ tới tuổi thơ của mình, những kỉ niệm đó làm dịu mát tâm hồn cô trong hoàn cảnh khốc liệt trong cái ko khí ”nóng bỏng” của chiến tranh.
Cũng như bao cô gái thanh niên xung phong khác, ở Phương Định nổi trội ý thức gan góc, dũng cảm, thái độ tĩnh tâm vượt lên mọi nguy hiểm. Điều đó được trình bày cụ thể qua một lần phá bom trên cao điểm. Sau những đợt thả bom của giặc, cô cùng đồng chí chạy lên cao điểm để làm nhiệm vụ, nơi còn có nhiều quả bom chưa nổ, ko gian lúc đó vắng lặng tới đáng sợ nhưng cô ko hề sợ hãi và có cảm giác như các chiến sĩ đang dõi theo mình, vì vậy cô cảm thấy yên tâm hơn, cô quyết định ko đi khom bởi, đây là cảm giác vừa trình bày lòng tự trọng, vừa trình bày ý chí mạnh mẽ, cô dũng cảm vượt qua mọi nguy hiểm, lúc phá bom ”dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom” lưỡi xẻng thỉnh thoảng lại chạm vào quả bom, một tiếng động sắc tới gai người vang lên cứa vào da thịt “tôi rùng mình và bỗng thấy vì sao mình là quá chậm, nhanh lên một tí vỏ quả bom nóng, một tín hiệu chẳng lành” có thể nói cách mô tả của tác giả thật tài tình làm cho người đọc cảm thấy rùng mình như Phương Định càng cảm thấy rõ hơn sự tĩnh tâm gan góc của cô.
Những lúc đương đầu với quả bom cô cũng có nghĩ tới cái chết ”nhưng một cái chết mờ nhạt ko cụ thể”, đó chỉ là một ý tưởng thoáng qua nhưng với cô cái chính lúc này là ”liệu mìn có nổ ko, bom có nổ ko? ko thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai, có tức là trong suy nghĩ của cô lúc nào cô cũng luôn cô gắng hoàn thành nhiệm vụ một cách xuất sắc dù có phải hi sinh. Chính sự gan góc, dũng cảm, ý thức trách nhiệm cao đã giúp Phương Định thực hiện tốt công việc của mình.
Ngoài sự dũng cảm trong công việc Phương Định còn cho ta thấy toát lên tình cảm đồng chí, đồng chí nồng ấm, gắn bó, cô luôn mến thương trìu mến đồng chí, lo lắng cho chị Thao lên cao điểm chưa về tới nỗi ”nói như gắt vào máy” lúc đại đội trưởng hỏi tình hình, rồi lúc Nho bị thương cô chăm sóc tận tình như một cô ý tá, sự chăm sóc tận tình của Phương Định đã làm cho Nho nhanh chóng khỏe lại, cô dành tình cảm yêu quý của mình với những người chiến sĩ đang trực tiếp đấu tranh, tình đồng chí thật thiêng liêng, đáng quý, nó đã tiếp thêm sức mạnh để cô hoàn thành nhiệm vụ của mình.
Nhân vật Phương Định để lại dấu ấn ko phai mờ trong lòng độc giả là nhờ nghệ thuật xây dựng nhân vật lạ mắt của Lê Minh Khuê. Ở đây chuyện được kể theo thứ bậc nhất, cũng là nhân vật chính nên đã tạo điều kiện để tác giả tập trung mô tả thành công toàn cầu nội tâm của nhân vật, nó làm cho cây truyện diễn tả một cách chân thực, tự nhiên. Ngoài ra, truyện còn quyến rũ độc giả ở việc tạo tình huống gay cấn căng thẳng của trận chiến tranh. Đặc thù, Lê Minh Khuê đã sử dụng rất thành công các kiểu câu ngắn, rút gọn, đặc trưng để diễn tả ko khí căng thẳng tàn khốc của chiến trường. Nhưng giữa cái tàn khốc đó vẻ đẹp của Phương Định cũng như các cô gái vẫn tỏa sáng, sức trẻ và lòng yêu nước, khát vọng hòa bình đã tạo nên sức mạnh cho cuộc kháng chiến gian nan và người hùng.
Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê đã làm sống lại trong lòng độc giả hình ảnh đẹp của những cô gái thanh niên xung phong trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, đặc trưng là Phương Định, một cô gái hồn nhiên, trong sáng, mộng mơ và ý thức đấu tranh vô cùng sáng sủa dũng cảm, Phương Định chỉ là một ngôi sao nhỏ nhỏ nhưng sẽ luôn tỏa sáng nhấp nhánh trên bầu trời cách mệnh Việt Nam, cô mãi là hình ảnh đẹp tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
Bài văn phân tích nhân vật Phương Định số 12
Cách nhìn và trình bày con người thiên về tốt đẹp, trong sáng là phương hướng chủ đạo và thống nhất là phương hướng chủ đạo và thống nhất của văn học Việt Nam thời kì kháng chiến. Lê Minh Khuê – nhà văn nữ chuyên viết truyện ngắn trong thời kì này – cũng ko nằm ngoài phương hướng chung đó. Tiêu biểu là truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” viết về những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Truyện xoáy sâu vào nhân vật Phương Định với lòng dũng cảm, ý thức trách nhiệm, sự hồn nhiên, mộng mơ và tình đồng chí gắn bó.
Nói tới nhân vật Phương Định, ko thể ko nói tới sự hồn nhiên, mộng mơ của cô. Như mọi cô gái trẻ khác, Phương Định nhạy cảm và quan tâm tới hình thức của mình. Cô tự hào về bản thân và tự thẩm định: “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm. Một cái cổ cao, tự hào như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao nhưng xa xăm!”. Dù đang ở giữa chiến trường nhưng cô vẫn giữ được sự nữ tính rất dễ thương, rất đặc trưng của người Hà thành trong mình. Cô biết mình được nhiều người quan tâm và cảm thấy vui, tự hào về điều đó – một tâm lí rất dễ hiểu của con gái.
Tuy vậy, cô lại điệu đà, ko hay trình bày tình cảm của mình, tưởng dường như kiêu kì. Nhưng đừng vì thế nhưng ghét cô. “Thực tình trong suy nghĩ của tôi, những người đẹp nhất, thông minh, dũng cảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ”. Vẻ đẹp của nhân vật ko chỉ nằm ở ngoại hình nhưng ở những suy nghĩ rất đáng yêu của cô về những con người hằng ngày đi qua cuộc sống của cô. Phương Định chính là đóa lan rừng làm dịu đi cái nóng bỏng của chảo lửa Trường Sơn đầy bom đạn.
Tuy nhiên, Phương Định còn rất mộng mơ và hồn nhiên trong thị hiếu của mình. “Tôi mê hát. Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời nhưng hát. Lời tôi bịa lộn xộn nhưng ngớ ngẩn tới tôi cũng ngạc nhiên, thỉnh thoảng bò ra nhưng cười một mình”. Phương Định hát như để gợi nhớ về những kỉ niệm cũ, về thành thị quê hương. Hát vừa để giữ vững sự sáng sủa, yêu đời, vừa để nuôi niềm kỳ vọng, niềm tin thắng lợi. Cũng có thể cô chỉ hát để thỏa mãn thị hiếu của mình thôi, nhưng dù là lí do gì thì tiếng hát đó cũng đã trình bày một phong cách rất trẻ, rất hồn nhiên nơi cô. Trong lời hát đó, ta lại thoáng thấy hình ảnh của nữ liệt sĩ Đặng Thùy Trâm – một người con gái từng cảm nhận cái hay của bản nhạc êm đềm giữa chiến trường khốc liệt.
Trên trời tàu bay gầm rú, dưới đất đầy bom nổ chậm, nhưng những nhạc điệu dịu dàng, trong trẻo vẫn được những cô gái đó cất lên. “Tôi thích nhiều bài. Những bài hành khúc quân nhân hay hát trên những ngả đường mặt trận. Thích Cachiusa của Hồng quân Liên Xô. Thích ngồi bó gối mơ mòng: “Về đây lúc mái tóc còn xanh xanh…”. “Đó là dân ca Ý trữ tình, phải lấy giọng thật trầm. Thích nhiều”. Tiếng hát đó át đi tiếng bom, mang trong đó sức trẻ và sự yêu đời của Phương Định. Những bài hát đó như những mảnh ghép chứa đầy sự nhạy cảm, hồn nhiên và dịu dàng của tâm hồn cô gái thanh niên xung phong. Trcửa ải qua khói lửa, những bài hát đó ko chỉ là những nhạc điệu tầm thường nữa, chúng chính là tiếng đập từ trái tim rất vô tư, rất trẻ của Phương Định.
Sức trẻ đó tiềm tàng mãnh liệt tới nỗi chỉ cần một trận mưa đá bất thần thôi cũng đủ khiến nó bùng lên. Phương Định “chạy ra, vui thích cuống cuồng”. Giữa chiến trường tàn khốc, dù hiếm hoi vẫn có những khoảnh khắc vô tư, hồn nhiên, những khoảnh khắc nhưng cái say sưa của tuổi xanh đã đẩy lùi mưa bom bão đạn. “Những thú vui con trẻ của tôi lại nở tung ra, say sưa, tràn đầy”. Cơn mưa đá bất thần đã cho ta thấy góc khuất trong tâm hồn nhân vật. Đó là miền ký ức thân yêu và êm đềm của Phương Định về Hà Nội với căn gác nhỏ nơi cô sống cùng mẹ những năm tháng học trò, về những hình ảnh rất đỗi thân thuộc của thành thị quê hương. Những kỉ niệm đó luôn ở trong tim Phương Định, trở thành niềm tin, thành khát khao, thành nguồn động lực để cô vượt qua mọi khó khăn thử thách để sống và tiếp tục đấu tranh. “Chao ôi, có thể là tất cả những cái đó. Những cái đó ở thiệt xa… Rồi bỗng chốc, sau một cơn mưa đá, chúng xoáy mạnh như sóng trong tâm trí tôi”. Cơn mưa đá bất thần kia ko chỉ là một cụ thể để bộc lộ tính cách nhân vật, nó là hiện thân của tuổi xanh giữa chiến trường, một tuổi xanh vẫn luôn giữ trong tim những rung động, những khát khao mãnh liệt nhất trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Chiến tranh có thể tước đi tất cả, nhưng chúng ko bao giờ lấy đi được niềm tin và khát vọng của Phương Định cũng như của những người trẻ ngày đó.
Chính niềm tin và khát vọng thắng lợi đó đã cho Phương Định sự dũng cảm và ý thức trách nhiệm. Cô nằm trong tổ trinh sát mặt đường tại một cao điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Tuy ko trực tiếp đấu tranh ngoài mặt trận nhưng công việc của cô cũng ko kém phần nguy hiểm. “Còn chúng tôi thì chạy trên cao điểm cả ban ngày. Nhưng mà ban ngày chạy trên cao điểm ko phải chuyện chơi. Thần Chết là một tay ko thích đùa. Hắn ta lẩn trong ruột những quả bom. Tôi hiện thời còn một vết thương chưa lành mồm ở đùi”. Nếu như có rất nhiều người chỉ hơi bị bệnh đã muốn trốn tránh công việc thì Phương Định vẫn kiên cường bám trụ ở chiến trường dù đã bị thương. Chính ý thức trách nhiệm đã giữ cô ở lại trên cao điểm đầy bom đạn đó.
Lời kể của Phương Định rất tự nhiên và mặc nhiên, khiến người đọc tưởng như cô chỉ đang kể chuyện đùa chứ ko phải là nói về những nguy hiểm rình rập, về thương tích và cái chết. “Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp độ, chân chạy nhưng vẫn biết rằng khắp xung quanh có nhiều bom chưa nổ. Có thể nổ hiện thời, có thể chốc nữa, nhưng nhất mực sẽ nổ…”. Phương Định hiểu rõ những gì mình phải đương đầu hằng ngày nhưng vẫn bất chấp tất cả để hoàn thành nhiệm vụ. Thậm chí cô còn thấy được trong cái tàn khốc của chiến trường có một điều gì đó rất riêng, rất thú vị nhưng cô đã vô cùng thân thuộc. Nên biết rằng cô là con gái Hà Nội – những cô gái nhưng người ta bảo rằng “liệu có xa nhà được ba ngày?” trong lúc cô “ở đây, trên cao điểm này đã ba năm”, ta lại càng khâm phục cô. Sự khắc nghiệt của chiến trường ko thể khiến người con gái đó gục ngã, nhưng còn tôi rèn cho cô một ý chí kiên cường. Chính ý chí đó, sự dũng cảm và ý thức trách nhiệm đó đã làm nên nét đẹp trong Phương Định khiến ta càng thêm yêu, thêm quý nhân vật hơn.
Nhưng phải tới lúc thấy Phương Định phá bom, ta mới hiểu rõ được lòng dũng cảm và ý thức trách nhiệm trong cô. Dù đã quen với công việc nguy hiểm đó nhưng mỗi lần phá bom vẫn là một thử thách về thần kinh. “Tôi tới gần quả bom. Cảm thấy có ánh mắt chiến sĩ dõi theo mình, tôi ko sợ nữa. Tôi sẽ ko đi khom. Các anh đó ko thích cái kiểu đi khom lúc có thể cứ tử tế nhưng bước tới”. Trong ko gian vắng lặng và đáng sợ, ánh mắt của đồng chí đã giúp Phương Định trấn tĩnh lại, đồng thời sự dũng cảm của cô được kích thích thêm bởi lòng tự trọng. Chỉ là kích thích thêm thôi, vì vốn dĩ sự gan góc trong cô đã trở thành một điều tự nhiên tới nỗi cô cũng ko quan tâm. “Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom tới năm lần. Ngày nào ít: ba lần. Tôi có nghĩ tới cái chết.
Nhưng một cái chết mờ nhạt, ko cụ thể. Còn cái chính: liệu mìn có nổ, bom có nổ ko? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai?”. Có thể sẽ có người cho rằng vì đã quá quen rồi nên Phương Định mới ko sợ nữa. Không, cô có sợ chứ, vì lúc đứng trước cái chết, con người người nào cũng sợ dù ít dù nhiều. Nhưng Phương Định đã vượt qua được nỗi sợ đó. Ý thức trách nhiệm đã đẩy lùi nỗi sợ, gạt nó vào một góc để tập trung vào việc hoàn thành nhiệm vụ. Cô ko lo bản thân sẽ bị thương, nhưng chỉ lo lúc bị thương thì cô sẽ ko thể hoàn thành nhiệm vụ. Suy nghĩ đó mới đẹp và đáng yêu làm sao! Đối với cô, cái chết chỉ nhẹ tựa lông hồng. Cùng một suy nghĩ đó là người con gái trong bài thơ “Khoảng trời hố bom” của Lâm Thị Mĩ Dạ: “Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa / Đánh lạc hướng quân thù hứng lấy luồng bom”. Dù chỉ là những cô gái chân yếu tay mềm nhưng trong tim họ là ngọn lửa của tình yêu Tổ quốc, của tuổi xanh. Chính ngọn lửa đó đã xây dựng một Phương Định dũng cảm và trách nhiệm, tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam thời kì kháng chiến.
Không chỉ ngừng lại ở đó, Phương Định còn vô cùng mến thương đồng chí của mình. Khi Nho và chị Thao đi lên cao điểm, cô ở lại trong hang vô cùng lo lắng. “Những gì đã qua, những gì sắp tới… ko đáng kể nữa. Có gì lí thú đâu, nếu các bạn tôi ko trở lại?”. Đây là lần trước hết ta thấy người con gái đó bứt rứt, thấp thỏm và sợ hãi tới vậy. Bởi vì đối với cô, họ ko chỉ là đồng chí, nhưng còn là bạn hữu thân thiết, là chị em trong gia đình. Mỗi người một tính cách nhưng sống với nhau ba năm trời, cô biết rõ từng thị hiếu, từng ước mơ, từng phong cách của mỗi người. Mỗi liên kết thâm thúy và vững bền đó tự nhiên và sống động tới nỗi thậm chí Phương Định còn ko trông thấy chính bởi vì nó nhưng cô gắt gỏng lúc đại đội trưởng hỏi tình hình.
Tình đồng chí đó làm ta nhớ tới những câu thơ của Chính Hữu trong bài “Đồng Chí”: “Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh / Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi / Áo anh rách vai / Quần tôi có vài mảnh vá / Miệng cười buốt giá / Chân ko giày / Thương nhau tay nắm lấy bàn tay”. Chính gian lao thử thách đã xây dựng nên những tình cảm gắn bó vô cùng bền chặt. Khi Nho bị thương, Phương Định đã tận tình chăm sóc cho Nho, “rửa cho Nho bằng nước đun sôi trên bếp than”, “tiêm cho Nho”, “pha sữa cho nó trong cái ca sắt”… Phương Định hiểu đồng chí mình tới mức cảm thu được cái đau của Nho, cả những tình cảm đang quay cuồng trong chị Thao nữa. Một tình đồng chí đẹp tới thế chỉ có thể tới từ những trái tim cùng hướng về một lí tưởng cao đẹp, từ những trái tim biết mến thương và cho đi vô điều kiện. Trái tim chứa đầy tình đồng chí đó là nét vẽ hoàn thiện tính cách nhân vật Phương Định, biến cô trở thành hình tượng tiêu biểu cho tuổi xanh Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mỹ.
Nhằm khắc họa rõ nét nhân vật Phương Định, tác giả đã chọn vai kể là nhân vật chính, với cách kể chuyện tự nhiên, tiếng nói sinh động, trẻ trung và đặc trưng thành công về nghệ thuật mô tả tâm lí nhân vật. Thông qua dòng suy nghĩ và xúc cảm của Phương Định, tác giả đã tái tạo cuộc sống của tuổi xanh nơi chiến trường một cách tự nhiên và vô cùng sống động. Cùng với nghệ thuật mô tả tâm lí nhân vật, cách kể này đã giúp tác giả tập trung mô tả và bộc lộ rõ nét toàn cầu nội tâm nhân vật, giúp người đọc thấu hiểu và cảm thu được những gì nhân vật đã trải qua. Đặc thù, Lê Minh Khuê từng tham gia thanh niên xung phong nên lời văn của bà rất thật, ẩn chứa một sức mạnh muốn thoát ra khỏi trang giấy và đi vào lòng người đọc.
Ngôn ngữ tường thuật trong truyện là tiếng nói tự nhiên, gần với khẩu ngữ, trẻ trung và đậm chất nữ tính. Lời kể thường dùng những câu ngắn, câu đặc trưng với nhịp nhanh, gợi lên ko khí khẩn trương của chiến trường và những khoảng ngắt quãng bất thần tưởng như tiếng bom nổ đã cắt ngang dòng suy nghĩ. Nổi trội lên tất cả những điều đó là hình ảnh “những ngôi sao xa xôi” được chọn làm tựa đề của truyện ngắn. “Những ngôi sao” đó có thể là những ký ức êm đềm về Hà Nội, về quê hương của các cô gái, những ký ức nhưng họ vẫn luôn mang theo trong tim để làm động lực đấu tranh. Nhưng “những ngôi sao” đó cũng chính là hiện thân của những cô gái thanh niên xung phong, nhưng tiêu biểu là Phương Định. Những cô gái đó sống giữa chiến trường nhưng vẫn giữ được những nét đẹp trong tính cách, trong tâm hồn mình. Họ, như một anh trắc thủ pháo binh nào đó đã từng viết trong một bài thơ, “là những ngôi sao xa xôi trên cao điểm”, những ngôi sao tỏa sáng rực rỡ với tuổi xanh và lòng dũng cảm giữa lửa bom khói đạn.
Bằng chính những trải nghiệm thực tiễn của mình, Lê Minh Khuê đã xây dựng nhân vật Phương Định với những nét tính cách tiêu biểu của lớp trẻ Việt Nam thời kì đó nói chung, và những anh chị thanh niên xung phong nói riêng: dũng cảm và đầy trách nhiệm nhưng cũng tràn đầy sự hồn nhiên và thơ ngây. Họ đã sống và đấu tranh hết mình vì độc lập tự do của Tổ quốc, cuộc sống của họ dù có thể kết thúc bất kỳ lúc nào nhưng vẫn tràn trề sức trẻ, tràn trề tình yêu – “tình yêu của những con người trong khói lửa. Tình yêu khoan thứ, tha thiết, vô tư nhưng kẻ độc quyền có nó trong tim là những người chiến sĩ”. Đó là những tháng ngày gian nan nhất, nhưng trong tim, họ vẫn cảm thấy hạnh phúc.
.
Về trang chủ: TH Huỳnh Ngọc Huệ
Bài viết thuộc danh mục: Tổng hợp
