ODA là gì? Đặc điểm của nguồn vốn ODA

ODA là nguồn vốn đầu tư nước ngoài hay còn gọi là hỗ trợ phát triển chính thức. Hiện nay có rất nhiều doanh nghiệp đầu tư vốn ODA vào Việt Nam, đem lại rất nhiều lợi ích, song bên cạnh đó vẫn tồn tại một số điểm hạn chế nhất định. Vậy ODA là gì? Hôm nay Viknews Việt Nam sẽ chia sẻ kiến thức bổ ích này tới bạn nhé!!!

Video vốn oda là gì

Bạn đang xem bài: ODA là gì? Đặc điểm của nguồn vốn ODA

ODA là gì?

ODA là viết tắt của cụm từ official development assistance, được biết đến là hình thức đầu tư nước ngoài hay còn gọi là hỗ trợ phát triển chính thức. Thông thường khoản vốn đầu tư ODA không tính lãi suất hoặc có lãi suất thấp, được hỗ trợ vay trong thời gian dài. Theo quy định của chính phủ, các khoản vay được coi là ODA về bản chất phải là sự hỗ trợ tài chính của các nước phát triển dành cho các nước đang phát triển. Bên cạnh đó, khoản tiền viện trợ không hoàn lại hay cho vay ưu đãi với phần không hoàn lại chiếm ít nhất 25% giá trị khoản cho vay.

Đặc điểm của nguồn vốn ODA

Nguồn vốn hợp tác phát triển

ODA là một hình thức hợp tác khác giữa chính phủ các nước phát triển, tổ chức quốc tế với các nước đang phát triển hoặc chậm phát triển. Đây là các khoản viện trợ không hoàn lại hoặc có chính sách vay với điều kiện ưu đãi.

Bên cạnh việc cho vay các khoản vay ưu đãi, bệnh viện trợ sẽ thực hiện cung cấp hàng hóa, chuyển giao khoa học kỹ thuật, cung cấp các dịch vụ khác… Bên nhận viện trợ phải có trách nhiệm sử dụng nguồn vốn vào các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, xây dựng cơ sở hạ tầng,…tạo điều kiện phát triển kinh tế, nâng cao đời sống người dân.

Nguồn vốn có nhiều ưu đãi

Đặc điểm của nguồn vốn ODA

Các khoản vay ODA có mức lãi suất rất thấp, chỉ dao động từ một vài phần trăm, nếu là ngân hàng thế giới thì khoản vay 0% một năm. Với mục tiêu hỗ trợ các quốc gia đang phát triển và kém phát triển, ODA có tính ưu đãi hơn bất kỳ một nguồn vốn nào khác, phải kể đến đó là: thời hạn vay dài trên 30 năm gắn với mức lãi suất tín dụng thấp, thời gian ân hạn tương đối dài,…

Đi kèm một số điều kiện ràng buộc

Các nước viện trợ vốn ODA đều có những chính sách, quy định ràng buộc khác nhau với nước tiếp nhận. Các nước viện trợ vừa muốn đạt ảnh hưởng về chính trị, vừa muốn đem lại lợi nhuận cho chính mình,…Bởi vậy mà những khoản ODA bao giờ cũng có những điều kiện nhất định về kinh tế, chính trị hay khu vực địa lý.

Một số bất lợi khi nhận nguồn vốn hỗ trợ ODA

Thứ nhất, nước tài trợ đưa ra các điều khoản ràng buộc đến nước tiếp nhận nguồn vốn ODA. Bên tài trợ có thể sẽ kèm theo những điều khoản ràng buộc về chính trị hoặc kinh tế khi thực hiện tài trợ cho nước tiếp nhận vốn ODA. Những ràng buộc về chính trị như: nước tài trợ muốn nước tiếp nhận ODA đưa ra các đường lối ngoại giao theo mục tiêu chính trị của nước tài trợ, đảm bảo về mục tiêu an ninh – quốc phòng của nước tài trợ, tạo vị thế về chính trị của nước tài trợ trong khu vực và thế giới. Ngoài ra, bên tài trợ còn kèm theo những điều khoản ràng buộc đối với nước tiếp nhận ODA về kinh tế như: điều khoản ràng buộc liên quan đến mua sắm hàng hóa và dịch vụ từ nước tài trợ, cam kết tự do hóa thị trường, công khai các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô, dỡ bỏ hàng rào thuế quan bảo hộ, ưu đãi cho các nhà đầu tư từ nước tài trợ…

Thứ hai, gánh nặng trả nợ quốc gia đối với nước tiếp nhận vốn ODA tăng lên. Các khoản vay ODA thuộc nợ nước ngoài nằm trong cơ cấu nợ công, vay vốn ODA tăng lên khiến tổng nợ nước ngoài tăng lên và kéo theo quy mô nợ công gia tăng. Nếu tốc độ nợ công tăng nhanh và các khoản nợ sắp đến hạn thì khi đó sẽ  chứa đựng rất nhiều tiềm ẩn rủi ro cho nền kinh tế và gánh nặng trả nợ cho nước tiếp nhận vốn ODA. Gánh nặng trả nợ có thể để lại những hậu quả nghiêm trọng cho các thế hệ mai sau trong tương lai, nền kinh tế quốc gia có thể bị suy thoái và kéo theo một loạt vấn đề về an sinh xã hội, văn hóa, môi trường…

Thứ ba, nước tiếp nhận ODA có thể gặp rủi ro về tỷ giá và lãi suất. Các khoản vay ODA được thực hiện bằng đồng tiền của nước tài trợ, do đó nếu tỷ giá dao động theo hướng bất lợi, đồng tiền nước tài trợ lên giá sẽ khiến giá trị vốn ODA phải hoàn lại tăng lên từ đó gánh nặng trả nợ của nước tiếp nhận vốn ODA cũng tăng lên. Nước tiếp nhận vốn ODA cũng sẽ gặp rủi ro về lãi suất khi một số khoản vay ODA áp dụng lãi suất cao hơn lãi suất ưu đãi hoặc lãi suất thả nổi mà lãi suất biến động theo chiều hướng bất lợi cho nước tiếp nhận vốn ODA.

Thứ tư, các dự án sử dụng nguồn vốn ODA có thể không đạt hiệu quả. Nguồn vốn ODA không phải luôn luôn đạt hiệu quả đối với bất kỳ quốc gia nào và bất kỳ dự án ODA nào. Các dự án ODA có thể gặp rủi ro thất bại hoặc không có hiệu quả do cả những yếu tố chủ quan từ con người lẫn những yếu tố khách quan như là: yếu kém trong tổ chức thực hiện và quản lý dự án ODA, sản phẩm không cạnh tranh được trên thị trường, sự khác nhau về thủ tục, quy trình thực hiện dự án ODA giữa nước tài trợ và nước tiếp nhận ODA, ngoài ra rủi ro liên quan đến những yếu tố khách quan như thiên tai, động đất, sóng thần, chiến tranh.

Thứ năm, nguồn vốn ODA không ổn định và gặp khó khăn trong công tác dự báo. Nước tiếp nhận ODA sẽ rất khó khăn và tốn chi phí cho công tác dự báo vốn ODA cam kết, ký kết và giải ngân. Việc dự báo gặp khó khăn vì nguồn vốn ODA phụ thuộc vào bên tài trợ, tình hình kinh tế quốc tế ngày càng diễn biến phức tạp nên các nước tài trợ cũng không chắc chắn số vốn ODA sẽ tài trợ cho các nước nghèo và các nước đang phát triển. Nguồn vốn ODA biến động khó lường có thể dẫn đến sự không bền vững trong kinh tế vĩ mô, gây bất ổn nền kinh tế.

Thứ sáu, vấn đề tham nhũng, lợi ích nhóm, lãng phí khi sử dụng nguồn vốn ODA. Nước tiếp nhận nguồn vốn ODA phần lớn là những nước nghèo và nước đang phát triển, vì vậy trình độ năng lực tổ chức, quản lý ở những nước này chưa cao, quản lý lỏng lẻo không chặt chẽ sẽ tạo điều kiện phát sinh những vấn đề tiêu cực như tham nhũng, lợi ích nhóm và đặc biệt là tình trạng lãng phí nguồn vốn. Nguồn vốn ODA bị sử dụng một cách lãng phí do các nguyên nhân như là: lãng phí do chậm tiến độ thực hiện dự án, lãng phí do dự án đã hoàn thành nhưng không phát huy được hiệu quả, đầu tư dàn trải không mang lại lợi ích kinh tế, tỷ suất lợi nhuận đầu tư trong các dự án ODA thấp hơn so với các dự án tương tự làm từ các nguồn vốn khác.

Một số quốc gia và khu vực hỗ trợ vốn ODA tại Việt Nam

Nhật Bản là quốc gia hỗ trợ vốn ODA lớn nhất tại Việt Nam, chiếm đến hơn 40% tổng số vốn đầu tư.

Liên minh châu âu là nhà tài trợ lớn thứ hai về ODA cho Việt Nam, góp phần tích cực vào quá trình phát triển kinh tế xã hội của nước ta. Trong năm 2012, EU đã tài trợ 1,01 tỷ USD, chiếm 13,24% tổng cam kết viện trợ nước ngoài, trong đó tài trợ không hoàn lại chiếm 32,5%.

Nguồn vốn tài trợ ODA đóng vai trò rất quan trọng trong sự phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng đời sống người dân. Hi vọng bài viết này để đem đến cho bạn những kiến thức bổ ích về vốn ODA. Hãy like và share bài viết này nếu bạn thấy hay nhé!!!

Về trang chủ: TH Huỳnh Ngọc Huệ
Bài viết thuộc danh mục: Tổng hợp